Elke maand stelt het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum te Oudenbosch een bijzonder object in de schijnwerpers. Deze maand: Mandala van vlindervleugels.

Dit opmerkelijke ‘kunstwerk’ is gemaakt van honderden vlindervleugels. Het ingelijste werk, dat pas later – na de overdracht van de collecties van de Broeders van St. Louis - in het bezit van het museum kwam, valt onder het begrip ‘spirituele kunst’. Het is onvoorstelbaar met hoeveel geduld deze mandala is gemaakt (en hoeveel vlinders hiervoor nodig waren).

De mandala (het oorspronkelijke woord komt uit het Sanskriet en betekent ‘cirkel’) is een term uit het tibetaans boeddhisme voor een plan, kaart of geometrisch patroon dat metafysisch of symbolisch de kosmos uitbeeldt. Het concept heeft een hindoeïstische oorsprong.

Een mandala, en in het bijzonder het midden, kan tijdens de meditatie worden gebruikt als object om de aandacht op te richten. De symmetrische geometrische vorm zorgt ervoor dat de aandacht automatisch op het midden wordt gericht.

Zo’n 500 jaar terug bestond er geen woord voor wat we nu kunst noemen. Kunst werd toen niet gezien als een daad van creativiteit. Iedereen die met zijn handen werkte - ook schilders en beeldhouwers - was een ambachtsman.

Wat er gemaakt werd, had meer een religieuze of sociale functie dan een persoonlijke.

Het verschil tussen ambachtsman en kunstenaar ontstond in de Renaissance toen mensen als Leonardo Da Vinci en Michelangelo ervoor streden om schilderen en beeldhouwen tot de zogenaamde vrije kunsten te verheffen.

De middeleeuwse opvatting dat kunst een onderdeel van het dagelijks leven vormt, bestaat nog steeds op Bali, omdat de Balinezen geen woord voor kunst hebben. Ook in Afrika is ‘kunstnijverheid’ een levensstijl.

In deze tijd, waarin mensen aan zichzelf werken net als in de middeleeuwen, maar dan op een andere wijze, zou verruiming van het bewustzijn wel eens het uiteindelijke doel van alle creatieve bezigheden kunnen worden.

Dit object staat de hele maand juni centraal. Kom kijken in het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum en ontdek nog véél meer.