Object van de maand ~ Januari


BIJZONDER VOORWERP CENTRAAL IN NATUURHISTORISCH EN VOLKENKUNDIG MUSEUM


 


Elke maand stelt het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum te Oudenbosch een bijzonder object in de schijnwerpers. Deze maand: negerzaad.


 


Wanneer bij het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum ‘negerzaad’ wordt belicht, denk je onwillekeurig aan volkenkunde. Negerzaad is echter het zaad van een distelachtige plant uit India en Ethiopië. Het staat ook bekend als nigerzaad of Gingellikruid, al wordt deze aanduiding bijna nooit gebruikt.


De plant komt wat onkruidachtig over, doordat de bloeiwijze en zaadvorming op die van de distel lijkt.


 


Negerzaad is bijzonder vetrijk en heeft een hoog calciumgehalte. Dit zaad is dan ook bij vele vogels erg populair en staat bij de vogelliefhebbers hoog aangeschreven. Het is vooral geschikt voor sijzen en putters. Ook is het een belangrijk bestanddeel van parkietenvoer.


Het zaad is zwart en hoekig en bevat veel olie. Geperst zaad geeft een hoogwaardige neutrale olie. Negerzaad bevat als één van de weinige vogelzaden calcium, fosfor en mangaan (en dat ook nog in de juiste verhoudingen).


Overigens wordt het, net als veel andere vogelvoersoorten, ook graag door karpers gegeten.


 


negerzaadolie of ramtil-oil


Uit de negerzaden wordt olie geperst door eenvoudige koude persing en geeft een neutrale transparante olie. Ramtil-olie wordt veel in India en Ethiopië gebruikt als vervanging van het duurdere sesamolie. Het kan worden meegekookt en het wordt ook als lampolie gebruikt. In India wordt een Guizotia oleifera verbouwd, in Ethiopië de Guizotia abyssinica. Het indiase ‘ramtil’ is afkomstig van het Sanskrit ra-matilah wat ‘donkere sesam’ betekent.


 


Negerzaad is eigenlijk een achene , dat is een gedroogde schil , rondom een zaadje: omdat het zaadje zich niet hecht aan de schil zijn ze eenvoudig te scheiden.


 


gingellikruid


Het gingellikruid wordt tot twee meter hoog en bloeit met gele bloemen. Het is vrij eenvoudig uit het negerzaad op te kweken, al komt het in de lage landen meestal niet tot bloei, behalve in hete zomers.