Wie via de Guido Gezellelaan richting het huidige (oude) Bravis ziekenhuis rijdt over de Van Heelulaan, moet direct de minaret opmerken. Dit is de locatie van een Turkse moskee, een beeldbepalend gebouw voor deze wijk.

De Ulu-moskee in de Nederlandse stad Bergen op Zoom is sinds 1984 actief als gebedshuis en cultureel centrum voor de Turks-Nederlandse gemeenschap. Deze was eerst gevestigd in het gebouw van de voormalige Hollandia melkfabriek aan de Bruinevisstraat. In 2009 werd een nieuw moskeegebouw gebouwd aan de Van Heelulaan, waar de religieuze instelling naar toe verhuisde. 

Als ik langs het pand loop, zie ik enkele jongeren buiten. Ik stel hen de brutale vraag of er ook binnen foto’s geschoten mogen worden. Een van hen is zo hulpvaardig om mij naar binnen te begeleiden. Als eerste wordt me een kop thee aangeboden (Çay).

Ik verneem van enkelen van de ouderen dat het inderdaad mogelijk is om van de binnenkant van de moskee foto’s te maken. Helaas zijn er op zondagochtend lessen voor de jongeren, en dan mogen er juist geen foto’s gemaakt worden. Maar ik krijg een telefoonnummer en een naam van iemand met wie ik een afspraak kan maken. Het is Sahin Ergec, iemand met wie ik al via de mail contact heb gehad. De afspraak is snel gemaakt als Sahin op woensdagmiddag  29 november 2023 tijd voor me vrijmaakt.

Nieuwe moskee

De nieuwe moskee is een multifunctioneel gebouw waar tot 2016 ook de Goddelijke Voorzienigheidskerk aanwezig was. Ik ken de locatie maar al te goed omdat daar iemand uit ons gezin getrouwd is en omdat in de kerk een jeugdsociëteit was met de naam “De Bolster”. 

Ik heb tevoren even op Google een en ander gecheckt en vond dit: “Het moskeegebouw bestaat uit twee delen: een rond gebedsdeel en een multifunctioneel deel. De beide bouwdelen zijn uitgevoerd in wit stucwerk met verwijzingen naar de Ottomaanse architectuur. Deze massa's worden bij elkaar gehouden door een rode metselwerkschil, het 'Hollandse' element, eindigend in een minaret. De nieuwe moskee is gebouwd met behulp van giften vanuit de Turkse gemeenschap van Bergen op Zoom. De Ulu-moskee is verbonden aan de Islamitische Stichting Nederland, die verbonden is met de Diyanet.”

Ik word hartelijk ontvangen en wederom wordt me een kopje thee aangeboden. Ik herken de kopjes vanuit mijn jeugd, toen ik bij de familie Oztürk wekelijks wel een kopje thee dronk. Wij gingen met een hele sliert buurtjongens met elkaar om en twee daarvan droegen de achternaam Oztürk. Hun voornamen waren voor ons “Bergenèère” moeilijk uit te spreken en dus noemden we hen Piet en Kees 😉.

Nadat ik mijn schoenen uitgedaan heb, volg ik op kousenvoeten Sahin de moskee in. Wat een prachtige rustgevende ruimte is dit. Sahin legt uit waarin deze Turkse moskee bijzonder is, kleurrijk ook. Hij wijst daarbij op de mozaïsche tegels aan de muur. ‘Deze komen allemaal uit Turkije,’ zegt hij trots. De muren zijn dan ook schitterend. Deze ruimte ademt een unieke sfeer uit, je houdt haast uit respect je adem in. Dit is een prachtige gebedsruimte.

Sahin wijst ook op de twee verdiepingen. ‘Wij zijn al moderner, we willen vrouwen en mannen niet in verschillende ruimtes hebben, waarbij de vrouwen in een aparte ruimte de imam via een luidspreker moeten horen. De balkons zijn voor de dames, zodat ze het gebed live kunnen volgen in één ruimte met de mannen.’

Ondertussen kijk ik mijn ogen uit, dit is werkelijk prachtig om te zien. Een kroonluchter bevat een veelvoud aan verschillende woorden voor Allah en de koepel is ongelooflijk kunstig.

Sahin vertelt hoe er multifunctionele ruimtes in het pand zijn. Zo wil men in de nabije toekomst ook sprekers uitnodigen om presentaties over het milieu, over duurzaamheid en andere onderwerpen te houden. Onderwerpen die in een gemeenschap aandacht vragen. Zo wordt deze moskee ook een buurtcentrum. Voor de jongeren zijn er hier niet alleen lessen te volgen maar kunnen ze zich ook met van alles ontspannen. Zo staat er beneden ook een tafeltennistafel.

Het wordt me duidelijk dat de moskee veel meer is dan alleen een gebedsruimte, het is een centrum in een hechte gemeenschap. 

Bij het afscheid met Sahin krijg ik een hand en de woorden: ‘Kom gerust nog eens langs, je bent altijd van harte welkom.’