Kinderen die op jonge leeftijd iets vervelends meemaken, kunnen daar op latere leeftijd veel last van hebben en hulp gaan mijden.

Om een ziekenhuiservaring bij kinderen zo prettig mogelijk te laten verlopen, kunnen medewerkers van het Bravis ziekenhuis de hulp inroepen van team SPARKLE. Dit is een multidisciplinair team dat ernaar streeft om kinderen geen of zo min mogelijk angst, pijn en stress te laten ervaren tijdens hun behandeling. Om dat te bereiken biedt het team hulpverleners handvatten aan. “Door afleiding vergeten kinderen vaak hun angst. Dat scheelt veel. Door te ontspannen hebben ze vaak al minder pijn en is medicatie of narcose soms niet eens nodig”, vertelt één van de initiatiefnemers en kinderarts Marijke van Aken.

SPARKLE staat voor ‘Stress, Pijn, en Angstreductie bij Kinderen Loont Echt’. De groep is in 2020 opgestart door kinderarts Marijke van Aken en anesthesioloog Nicky Smeulers en bestaat naast de twee dames uit diverse Spoedeisende Hulp- (SEH) en kinderverpleegkundigen, een verpleegkundig specialist, een SEH-arts, een medisch pedagogisch hulpverlener en medewerkers van de anesthesie, medische psychologie en het laboratorium. De wens om angst, pijn en stress te verminderen bij kinderen was niet nieuw in het Bravis ziekenhuis. Alle verpleegkundigen en artsen vinden het belangrijk en veel hulpverleners besteden er tijdens hun werk al aandacht aan, maar niet iedereen kent de juiste mogelijkheden en/of handvatten. Daardoor resulteerden goed bedoelde acties soms onbedoeld tot meer stress of pijn dan nodig. Dat kon anders en beter vonden Marijke en Nicky. Met team SPARKLE verbinden zij alle losse elementen en zorgen zij dat alle neuzen één kant op staan. “Ons team is multidisciplinair. Hierdoor kunnen we vanuit verschillende hoeken meedenken en handvatten aandragen.” vertelt Nicky

De kracht van fantasie

Waar je met een volwassene in gesprek kan gaan en kunt proberen te relativeren om angst te verminderen is dat bij kinderen lastiger. Bij deze doelgroep kun je beter inspelen op de kracht van fantasie en afleiding. “Als ik een infuus moet prikken, gebruik ik weleens een denkbeeldige toverhandschoen. Ondanks dat deze handschoen niet echt aanwezig is, “zien” kinderen hem wel. Ik vraag ze welke kleur de handschoen heeft en we laten hem extra goed werken door een laagje denkbeeldige glitters of toverzalf. Voor kinderen zorgt die handschoen er op dat moment voor dat hun arm beschermd is”, legt Marijke uit. “Door de afleiding vergeten ze even hun angst. Dat scheelt zoveel. Door te ontspannen hebben ze vaak al minder pijn en is medicatie of narcose soms niet eens nodig.” “Als zorgverlener helpt het als je jezelf, simpel gezegd, weer even kind voelt en meegaat in de fantasie”, voegt Nicky toe. “Maar het is wel belangrijk dat je niet verlegen wordt. Ook niet tegenover de ouders, want dat kan belemmerend werken. We begrijpen dat hulpverleners dit als een soort ‘drempel’ kunnen ervaren, maar voor het kind is het fijn en daar doen we het nou eenmaal voor.” 

Maatwerk

Team SPARKLE ondersteunt Bravis-medewerkers bij het behandelen van angstige kinderen van 0 tot 18 jaar. Je kan hierbij denken aan behandelingen zoals bloedafname het plaatsen van een infuus, sonde of katheter of een radiologisch onderzoek. “Onze doelgroep is qua leeftijd uiteenlopend. De toverhandschoen werkt natuurlijk niet bij iedereen. Het blijft altijd maatwerk en gelukkig zijn er veel meer opties. Bij ieder kind kijken we naar de mogelijkheden en zijn of haar interesses. Met kleine hints, door te observeren en door vragen aan het kind te stellen kom je er al snel achter wat werkt”, licht Marijke toe. Hierbij wordt niet alleen gebruik gemaakt van fantasie. Een ander voorbeeld is het van tevoren zelf versieren van de mondkapjes waarmee een kind onder narcose gebracht wordt. In het kapje moeten blazen krijgt dan een andere beleving. Het gevoel van angst wordt dan overgenomen door controle, trots en enthousiasme. En de kinderen mogen het kapje daarna meenemen naar huis.

Positief taalgebruik

Het gebruik van positief taalgebruik is ook een belangrijke factor. “Het is belangrijk dat we de ervaring van een kind niet zelf invullen. Als we zeggen ‘Hier is alvast een bakje voor als je moet spugen’, is een kind al aan het focussen op het misselijk worden. Door bijvoorbeeld te zeggen ‘Laat het maar weten als ik iets voor je kan doen, ik ben er voor je’ zetten we dit om naar iets positiefs”, aldus Marijke.

Medicatie

Wanneer positief taalgebruik, fantasie en afleiding onvoldoende werken, kan team SPARKLE Bravis-medewerkers ook advies geven en zo nodig bijstaan bij het toedienen van medicatie. “Het is belangrijk om te kijken naar wat echt werkt. Zowel voor het kind als de behandelaar. Soms werken de methodes niet genoeg en blijft een kind te angstig waardoor een behandeling niet lukt. In zulke gevallen kunnen we gebruik maken van medicatie of (plaatselijke) verdoving  zodat de hulpverlener zijn werk toch kan doen en het voor het kind zo prettig mogelijk is.”, zegt Nicky tot slot.