Het Markiezenhof is vijf belangrijke kaarten van de vesting van Van Coehoorn rijker. Het gaat om unieke handgetekende en -gekleurde prenten, die de stad en het omliggende gebied tot in detail weergeven. De kaarten zijn verworven met steun van de Stichting 'Vrienden van het Markiezenhof' en zijn een belangrijke aanvulling op de vestingcollectie. De stafkaarten, waarvan de grootste ruim 3 meter breed is, werden tijdens de jaarlijkse Vriendenavond van de stichting op 17 november in Het Markiezenhof gepresenteerd. De Franse ambassadeur Laurent Pic en burgemeester Frank Petter verrichtten die avond gezamenlijk de onthulling van de kaarten.

Drie van de vijf kaarten zijn eerder dit jaar in maart aangekocht op de internationale kunst- en antiekbeurs TEFAF (The European Fine Arts Fair) in Maastricht bij een Brits antiquariaat. De overige twee zijn gekocht op een veiling in Parijs. Volgens Mireille Franken, Hoofd Publiek en Collecties van Het Markiezenhof, gaat het om unieke kaarten die hoogstwaarschijnlijk zijn gemaakt voor het Franse opperbevel van de vestingstad. “In 1747 is de vesting Bergen op Zoom na een  zwaar beleg door de Franse troepen ingenomen. De stad was van een groot strategisch belang en dat was de reden waarom men deze zeer gedetailleerde kaarten liet maken.”

Collectiebeleid

De aankoop sluit volgens Franken goed aan op het collectiebeleid dat erop gericht is zoveel mogelijk bronnenmateriaal over de vestingstad te verzamelen. “De verdedigingswerken zijn in de eerste helft van de 18e eeuw rondom Bergen op Zoom aangelegd naar een ontwerp van vestingbouwer Menno van Coehoorn. Van de oorspronkelijke vesting is nagenoeg niets meer over, behalve het ravelijn Op den Zoom en een deel van bastion Gadelière. Daarom zijn we voor onderzoek voornamelijk aangewezen op historische bronnen, zoals geschriften en tekeningen uit die tijd”. Het museum is daarom zeer verguld met de nieuwste verwerving.

Twee jaar geleden wist Het Markiezenhof al de vestingmaquette van het Musée des Plans-Reliefs naar Bergen op Zoom te halen, die sinds deze zomer een permanente opstelling heeft in de zaal boven het Informatiecentrum (archiefdienst). “De kaarten geven extra informatie die op de maquette niet te vinden is”, vertelt ze. “Zo zijn er bijvoorbeeld dwarsdoorsnedes van de stadswallen en van de fortenlinie richting Steenbergen afgebeeld.” Ook de omliggende landerijen zijn zeer gedetailleerd, tot op perceelniveau, opgetekend.

Vriendenavond

De onthulling van de kaarten heeft plaats tijdens de jaarlijkse Vriendenavond van de stichting, op maandag 17 november in de Hofzaal van Het Markiezenhof. Voor deze avond zijn de Vrienden, oftewel de donateurs en begunstigers, genodigd. Daarnaast zijn er ook specialisten uit de museumwereld, onderzoekers en historici aanwezig. Een bijzondere gast is de Franse ambassadeur, Laurent Pic, die speciaal voor de onthulling naar Bergen op Zoom komt.

Exposeren

Vanaf eind november zullen de kaarten enkele maanden te zien zijn in dezelfde zaal waar ook de maquette van de vesting is opgesteld. Daarna gaan ze naar de archiefkelder onder het Wilhelminaveld waar ze onder geconditioneerde omstandigheden worden bewaard. “De kaarten verkeren, gezien de datering er van, in een uitstekende staat maar ze zijn desondanks te kwetsbaar om ze op te nemen in onze permanente expositie”, legt Mireille Franken uit. “Daarom zullen ze  bij speciale gelegenheden in het museum worden getoond.” Wie de kaarten wil raadplegen voor research en historisch onderzoek, is daarom aangewezen op de gedigitaliseerde versie. Ze zijn in digitale vorm beschikbaar op de publiekscomputers van het Informatiecentrum.