Op 20 november aanstaande viert het shantykoor De Batraven haar 10-jarig jubileum met een concert in Den Enghel aan de Grote Markt te Bergen op Zoom.
De liefhebbers kunnen voor deze feestelijke afsluiting van het jubileumjar al vanaf 15:00 uur terecht voor een waar feest, waarbij Den Enghel wordt omgebouwd tot een oude bark.
Het begon allemaal op een koude zondagochtend 6 januari toen zo’n honderd man zich verzamelden bij de kerststal op het Beurspleintje. Het waren de batraven die op de 3 Koningen wachtten. Toen dezen gearriveerd waren, leidden ze de groep tot aan De Mortier waar een nieuwjaarsreceptie de start was voor een jaar vol met verrassingen, evenementen en vooral feest. En feest mocht het ook zijn, beloofde de voorzitter tijdens die receptie. Hij stelde van alles in het vooruitzicht, zoals een nieuwe CD, nieuwe kleding, speciale optredens en zelfs de organisatie van een speciaal shanty-festival. En dat alles kwam ook uit. Zeker diegenen die De Batraven een beetje gevolgd hebben, konden regelmatig genieten van dit bijzondere koor. Het was een initiatief van Jan Berends dat leidde tot de oprichting van De Batraven op 11 oktober 2001. En het was koorlid Wil Nuijten die met de naam voor de dag kwam. Volgens het woordenboek staat het woord batraaf voor 1) Belhamel 2) Beroep 3) Brutale rakker 4) Rakker 5) Vlegel. Een ander woordenboek spreekt van een ondeugende jongen of een havenarbeider. In Bergen op Zoom stonden batraven bekend als de mannen die de schepen in de oude haven laadden en losten. Denk daarbij aan onder andere meel, suikerbieten en ruw ijzer, ofwel piekijzer genoemd. Sinds dag één omvatten de Batraven niet alleen koorleden, maar ook muzikanten en een muzikaal leider. Als je ze ‘over de vloer’ krijgt dan mag je wel een tafeltje extra inruimen want maar liefst zo’n honderd man komt er dan opdraven. Het is niet alleen de grootte van het gezelschap waarmee ze de aandacht trekken. Ze beschikken over een heuse BAT-mobiel. De geluidsploeg bestaat uit vier man. Ze ondervonden dat de toegenomen berg apparatuur niet zo maar in een of ander aanhangertje gegooid kon worden. Dus gingen ze op zoek naar een goede en veilige manier van transporteren. Die vonden ze in een aanhangwagen in Hoorn, en een precies uitgedokterd transformatieplan. De handen uit de mouwen gestoken en het resultaat is de “BAT-mobiel”, een aanhanger volgestopt met techniek op een manier dat alles bij de hand is, en er geen schade kan worden opgelopen door bij voorbeeld een of ander slecht wegdek. Het logo van het koor aan beide kanten roept je al van kilometers toe dat De Batraven er aan komen.
De Batraven zijn inmiddels ook tot ver buiten de Bergse stadsgrenzen bekend en geliefd. Een kijkje op hun website, www.batraven.nl doet je beseffen dat ze al heel wat optredens achter de rug hebben. Zoals in Noordwijkerhout, Harderwijk, Rotterdam, maar ook Dendermonde, Blankeberg en Antwerpen.
Shanties waren vooral bedoeld om herhalende werkzaamheden lichter te maken. Je kunt je de eentonigheid voorstellen van een zeeman die de zeilen staat te hijsen. Of als een aantal van hen gebukt op het dek zat om het hout van alweer een schrobbeurt te voorzien. Hoe de mannen in het rond lopen om de ankers te lichten. Door juist een lied aan te heffen kweekte je een band van saamhorigheid, en het ritme van de shanties maakte het werk gemakkelijker. Meer naar de Bergse omstandigheden vertaald kun je je voorstellen hoe de batraven de ladders op en afliepen van de boot naar de kade en andersom. Zo werden de aangemeerde schepen gelost en geladen, en dat alles met de hand. Of moeten we zeggen alles op de schouders. Het waren harde beroepen. Eentonig en zwaar lichamelijke arbeid maakte dat de meesten niet erg oud werden. Maar het betekende een boterham. Of voor anderen die de zee kozen een weg naar het avontuur. Het moet een waar spektakel zijn geweest voor ons als buitenstaander als zo’n grote windjammer voorbij voer, net de haven verlatend en de zeilen hijsend, waarbij de shanties over het zilte water klonken. Maar ook bij de spaarzame stille momenten, of bij een afscheid werden shanties gezongen die het zware leven van een zeeman bezongen, of de smart van verdronken kameraden en vergane liefdes verwoorden. Juist bij deze liederen werden instrumenten als banjo en accordeon gebruikt. Wie naar de Batraven luistert, waant zich haast op de grote zeilschepen, of aan de kade, zittend op een vat pruimtabak en peinzend over het zware leven. En juist daarom is een concert van De Batraven zo bijzonder. Zij trekken ons als toehoorder direct in hun eigen wereldje.
