De maand oktober staat helemaal in het teken van de geschiedenis, met als thema ‘Grenzen’.
De Zuiderwaterlinie is een belangrijk verdedigingswerk in Noord- en West-brabant. Een groot deel van deze forten, vlaktes die onder water gezet konden worden en de vestigingstad Bergen op Zoom zijn terug te vinden op de grote maquette die in het Bergse Markiezenhof te vinden is. Juist deze kamer werd gebruikt om bewoners hun eigen unieke verhalen m.b.t. die Zuiderwaterlinie te laten vertellen. Deze zaterdagmiddag waren er zes personen die het publiek wisten te boeien.
Alleen al de toegang van het prachtige Markiezenhof maakt je nieuwsgierig naar wat er achter de poort te vinden is. Je wordt het gebouw ingezogen en ik was erg nieuwsgierig naar de locatie waar de verhalen verteld gingen worden.
Claartje Rijkers zat achter de organisatie van deze Verhalenkamer. Zij introduceerde elke spreker en warmde het publiek op voor de verhalen die komen gingen. Waar beter dan in de kamer waar de maquette van Bergen op Zoom en haar omgeving staat. De vertelde verhalen gaan direct leven.
Lia Rozendaal was de eerste verhalenverteller. Ze wist zich nog goed te herinneren hoe ze in haar jeugd op Fort de Roovere rond doolde met haar vrienden en vriendinnen:”Wij wisten niet beter of er zaten rovers.” Ze vertelde hoe ze vanuit Halsteren langs Fort de Roovere en Vrederust naar Bergen op Zoom trok om op school te geraken. Tijdens een bezoek aan de tandarts constateerde deze droogjes:"Zeker aan de kastanjes op Vrederust gezeten zeker?" Een stuk kastanje zat namelijk nog letterlijk in een 'holle kies'. Ook komt het verhaal voorbij dat ze slechts een klein maaltje met bessen mee naar huis bracht. Maar haar blauwe handen vertelden een heel ander verhaal.
Mooi is ook het verhaal van de statenbijbel die eerst van Fort de Roovere afkomstig was, later verdween om ineens via Amsterdam weer terug te keren in Halsteren. Hoe wonderlijk de wegen soms kunnen lopen.
Claartje Rijkers introduceerde met een glimlach als 2e spreker Ad van der Wegen; deze belichtte het gebied van Fort de Roovere vanuit een persoonlijke beleving maar ook vanuit de kant van de gemeente.
Ad van der Wegen doorliep zijn jeugd en de locaties waar hij zoal gewoond heeft. Nu woonachtig met uitkijk op Fort de Roovere weet hij steeds meer het unieke karakter van deze locatie te waarderen.
Als wethouder was Ad ook nog betrokken bij de komst van de maquette naar Bergen op Zoom. Op werkbezoek in Parijs keken ze hun ogen uit op de originele maquette. Hij is trots dat Bergen op Zoom de replica te pakken heeft gekregen.
Peter Sinke bracht een uniek verhaal dat dateert uit de tijd dat zijn vader gestreden heeft voor de conservatie van Fort de Roovere. Zelf nu lid van de Stichting Vrienden van de Zuiderwaterlinie looft hij de huidige ontwikkelingen. Hij laat een schilderij zien dat zijn vader heeft laten vervaardigen vanuit het perspectief van iemand die per boot Fort de Roovere kwam inspecteren. Al zijn inzichten, verzamelde gegevens en vooral zijn passie zette hij in om er voor te zorgen dat dit unieke fort bewaard bleef. Stichting Vrienden van Fort de Roovere verwerd tot Vrienden van de Zuiderwaterlinie. De vader van Peter heeft nog net meegemaakt dat zijn droom, het behouden van deze prachtlocatie in volle glorie, tot stand kwam.
Een bijzonder verhaal had ze te vertellen: Marian Dekkers. Zij houdt zich bezig met het schoonhouden van het museum. Je krijgt direct een heel andere perceptie van haar werk en daarmee ook bewondering. Ze vertelt onder andere hoe zij de maquette aantrof en wat er gedaan moest worden, en nog steeds gedaan wordt, om dit unieke stuk schoon te maken en te houden. Grappig als ze zegt:"Ik kijk nooit bij een ander binnen, maar als ik een museum binnen stap kan ik het niet laten om te kijken hoe schoon het daar is. En ik kan jullie vertellen,.. dan doen wij het nog niet zo slecht in het Markiezenhof."
Henk Franken vertelde hoe hij geïnspireerd raakt tot het schrijven van bijzondere aparte verhaaltjes als hij op plaatsen als Fort de Roovere rondstruint met zijn fotocamera. Als publiek mogen we één van die verhalen meebeleven als Henk vertelt hoe de hoofdpersoon Oiden letterlijk geraakt wordt door het verleden als hij over de restanten van het fort loopt.
Later komt Henk ook nog terug op zijn passie: de geschiedenis van de horeca van Bergen op Zoom. Hoe spannend de ontdekking dat er aan het einde van de wijk 't Fort een fort heeft gestaan vlakbij waar vroeger een café stond. Een café met de naam...... 't Fort. Zo vervagen ook hier de grenzen.
Paul Versijp wist het publiek te boeien met het verhaal over het transport van de maquette vanuit Frankrijk naar Nederland. Hij gaf het publiek direct inzicht in de term ‘met de Franse slag’. We worden meegenomen op avontuur als een bevriende transporteur gevraagd wordt de maquette naar Bergen op Zoom te transporteren. Je moet je voorstellen dat deze replica van de echte originele maquette gebruikt zou worden in een permanente tentoonstelling. Er zouden daar een aantal maquettes ten toon gesteld worden. Toen ze ter plaatse de Bergse maquette wilden opbouwen maakten ze een nare ontdekking: De Bergse maquette was veel te groot en paste niet. Dus werd het ding maar in dozen opgeborgen en opgeslagen.
Toen het na de onderhandelingen met de stad Bergen op Zoom rond was dat de maquette in bruikleen naar onze stad mocht komen moest het natuurlijk vervoerd worden. De vervoerder toog naar de locatie waar het ding opgeslagen moest zijn. Ook de directeur die over deze 'kunstzaken' ging vergezelde hem. Vreemd was het toen men op een of ander industrieterrein belandde. Sterker nog, het betrof een loods van de spoorwegen waar allerlei zwaar materiaal te vinden was. De directeur zweette peentjes want het werd duidelijk dat hij de maquette nog nooit gezien had en echt niet wist waar dat ding zich bevond. Uiteindelijk werden 8 kisten gevonden die ergens in een hoekje opgestapeld stonden. Het moesten er echter 9 kisten zijn. Na de nodige paniek kwam men er achter dat er wel degelijk 9 kisten stonden, ze hadden alleen een bepaald nummer dubbel gebruikt... Over de Franse slag gesproken.
Wie de franse maquette over de omgeving van Bergen op Zoom ziet ontdekt een nieuwe definitie van ‘gedetailleerd’. Zelfs de gebouwen tonen een verbluffende gelijkenis.
Toen Bergse landmeters zich bogen over de maquette toen ze in al haar glorie voor hen lag kwamen tot een verbijsterende conclusie: alle maten en afmetingen van de gehele maquette waren tot minder dan anderhalve meter nauwkeurig. Wat een huzarenstukje in de tijd dat er nog geen GPS was of satellieten in de lucht rondvlogen! Als je dan weer naar de term 'Franse slag' kijkt, kun je alleen maar enorme waardering voor het resultaat opbrengen.
Deze verhalenmiddag was een ware ontdekkingsreis. Behalve dat mensen je meenemen in hun belevingen en verhalen steek je ook nog eens enorm veel op als het gaat om wetenswaardigheden en achtergronden. Het is zonde dat er door de media weinig aandacht aan gegeven worden want de volgende Verhalenkamer verdient absoluut meer publiek.
