Vrede is niet vanzelfsprekend. Dat is simpelweg te constateren door je televisie aan te zetten en een willekeurige nieuwszender te kiezen. Het Midden Oosten staat al jaren in brand, Oost Europa ziet de nodige slachtoffers vallen, Afrika vergeten we haast omdat het daar gemeengoed lijkt om elkaar naar het leven te staan.

Ook onze eigen regio heeft de nodige oorlogstijd er op zitten. Toen Prins Maurits van de Verenigde Provincies de strijd aanbond met de Hertog van Parma was Bergen op Zoom in 1588 het strijdtoneel van deze kemphanen. Toen de Spaanse furie verslagen was dacht men weer een vredevolle tijd tegemoet te gaan maar die was echter niet lang gegund. De Spanjaarden stuurden generaal Ambrogio Spinola naar de Lage Landen en op 1621 leek hij zowaar de Bergse vestingstad in zijn bezit te krijgen middels hulp van katholieke vrienden uit o.a. Halsteren. Ondanks dat Steenbergen ten prooi viel bleef Bergen op Zoom dat lot bespaard omdat Prins Maurits  wederom ingreep.

Tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog hadden de Fransen het voorzien op het Koninkrijk der Verenigde Nederlanden. De natuurlijke ligging, het verleden en de vindingrijkheid van de Nederlandse Vestingbouwer Menno van Coehoorn hadden Bergen op Zoom inmiddels tot een formidabele vesting gemaakt. Toch slaagden de Fransen er in om Bergen in 1747 in te nemen, te plunderen en in brand te steken.

De Eerste Wereld Oorlog ging deels aan ons voorbij omdat Nederland neutraal bleef. Toch heeft met name Bergen op Zoom de ellende van deze wrede oorlog aan den lijve ondervonden omdat het een rustplaats voor Belgische vluchtelingen werd. België dat eigenlijk ook neutraal was werd brutaalweg door de Duitsers binnengetrokken met ongekend geweld en dat veroorzaakte een gigantische vluchtelingenstroom. In de omgeving van de Bergse stad arriveerden tussen de 250.000 en 300.000 vluchtelingen waarvan er zo’n 60.000 à 70.000 alleen al in de stad zelf verbleven. Op een bewonersaantal van zo’n 16.600 inwoners is dat natuurlijk een gigantische hoeveelheid vreemde monden om te voeden en te huisvesten. Plak daar maar eens de getallen van de hedendaagse asielzoekers tegen aan, dan vallen die in het niet. De uitvoering van Stichting De Vierschaar, ‘Exodus’, gaf op een perfecte wijze gestalte aan de misère en chaos van deze periode.

Amper dachten we dat we de Grote Oorlog achter ons hadden of Wereld Oorlog II stond voor de deur. 1940 – 1945 was een periode dat de hele regio onderdrukt werd door de Duitse bezetter. Al te veel beschadigingen bleven ons gelukkig bespaard. De opmars van de oppermachtige Duitsers bij de inval op 10 mei 1940 werd wederom door het Bergs bastion gestuit, dankzij een Frans legermacht die in stelling rond de stad lag. Zelfs op 13 mei ‘liep er nog geen enkele Duitser door de stad’. Daarna was het echter snel gedaan met de weerstand en viel de stad ten prooi aan onze Oosterburen. Antwerpen werd al in september 1944 bevrijd, maar de havenstad kon nog niet gebruikt worden alvorens de Scheldemonding ook helemaal bevrijd was van de bezetters. Dat betekent dat de Brabantse Wal het directe strijdgebied werd. Het duurde tot 27 oktober tot de stad Bergen op Zoom bevrijd werd door de Canadezen. Rond Steenbergen en de Welberg werd nog tussen 31 oktober en 4 november keihard gevochten. Opmerkelijk gegeven is dat Tholen op 30 oktober bevrijd werd door een overweldigende strijdkracht van maar liefst drie Canadezen die met de roeiboot opgehaald werden van hun eigen voertuigen. Op de schouders werden ze onthaald door de blijde bevolking, maar na drie kwartier waren ze al weer verdwenen. Op het eiland zelf werd nog stevig gevochten waarbij bij voorbeeld Oud-Vossemeer op 3 en 4 november nog onder stevig Duits mortiervuur kwam te liggen. Sint Philipsland en Anna Jacobapolder werden daarop op 4 november bevrijd.

Slachtoffers door de jaren heen

Als je bovenstaande cijfers ziet, en je staat stil bij wat er elders in de wereld gebeurt, dan mogen niet anders dan heel blij zijn met onze vrede. Vrede die mede mogelijk is gemaakt door zoveel anderen die bereid waren zelfs hun leven te geven voor onze vrijheid. Juist daarom mogen we nooit vergeten wie dat mogelijk gemaakt hebben en waarom vrede zo kostbaar is. Daarom ook is het zelfs noodzakelijk dat we jaarlijks even stil staan bij dit alles.

Het initiatief om de bevrijding, eigenlijk de oorlog, van ons eigen geboortegrond duidelijk te vertellen aan de jeugd is alleen maar toe te juichen. Hoe meer zij op scholen leren, des te meer respect kunnen we hen bijbrengen voor anderen, voor ons zelf en het feit dat vrede een bijzonder kostbaar goed is.

Onderstaande foto's zijn op het internet vrij te vinden.