Molen van de maand Juli de Heense Molen.

Heense Molen ook wel geschreven als Heensche Molen is een buurtschap in de gemeente Steenbergen in de Nederlandse provincie Noord-Brabant en ligt in het westen van de gemeente, halverwege Nieuw Vossemeer en De Heen. Heense Molen bestaat uit enkele boerderijen en dijkhuizen..

Na de vernieling van de molen op de dijk van de Mattemburgerpolder, werd al meteen in 1622 besloten de molen te herbouwen "omtrent de Heense bij 't gescheijt van Steenbergen en Vosmaer", omdat hier inmiddels nieuwe bedijkingen en landbouwgronden tot stand waren gebracht. In 1628 bouwde Clays Adriaans 't Hof de molen voor eigen rekening. Van deze molen zijn alle molenaarsnamen bekend; in 1647 vond een grondige reparatie plaats. Op 30 november 1699 werd de molenaar Hendrik van Boxtel gevangen gezet vanwege een oproer in verband met de belasting op het gemaal.

In februari 1714 woei de molen om, en nog in hetzelfde jaar werd de nog steeds bestaande stenen molen gebouwd. Enkele onderdelen werden hergebruikt. Voor een grondzeiler is de opzet opmerkelijk en doet denken aan “De Zwaan” te Lienden. Grote inrijpoorten en de maalzolder op de eerste verdieping. Als men goed kijkt staan de poorten niet recht, maar iets gedraaid ten opzichte van elkaar. Deze molen stond als vanouds goed in de wind en heeft nooit een wiekverbetering gekregen. Tot 1961 werd er op windkracht gemalen. Het hield ineens op toen de slechte kap tijdens het kruien verzakte en vastliep. Hierna bleef de molen vervolgens heel lang op het noordoosten staan.

In 1979 werd de molen overgenomen door de gemeente en was de toestand van de molen zeer slecht. De restauratie werd gegund aan de firma van Beek, maar deze werd uitgevoerd door de firma Bos uit Almkerk. De kap en het wiekenkruis werden vernieuwd en ook het metselwerk moest grondig worden aangepakt. Opvallende details waren de ijzeren vangstok en het ontbreken van een vanghaak. Het vangtouw werd tijdens het malen simpelweg aan de staartbalk vastgezet. De vanghaak werd los in de molen bewaard.

Voorheen vormde de molen een zeer fraai geheel met de schuur en de molenaarswoning. Helaas brandde de woning in 1992 af en werd de schuur in 1998 gesloopt wegens bouwvalligheid. Er werd wel een nieuwe schuur opgebouwd.

Door de jaren heen is de molen nogal van eigenaren gewisseld:

• Jan de Bruin 1815 – 1837

• Ary Jacobus van Nieuwenhuizen 1837 – 1866

• Willem Bierens Rzn 1866 – 1881

• Jacoba Johanna Bierens-Beurkens 1881 – 1890

• Johannes Pieter Vogelaar 1890 – 1899

• Adriaan Jan de Wit 1899 – 1927

• Kornelis Petrus Marinus Huijsmans 1927

• Antonius Petrus maria Peeters 1927 – 1929

• H. Akkermans 1929 – 1930

• Cornelis Jacob Bart Zeedijk 1930 – 1957

• Arie Blaauw 1957 – 1979

• Gemeente Nieuw-Vossemeer 1979 – 1997

• Gemeente Steenbergen 1997 tot heden

Technische gegevens / Geschiedenis

Adres: Rijksweg 51, 4681 RC Nieuw-Vossemeer

Functie: korenmolen

Eigenaar: gemeente Steenbergen

Bouwjaar: 1714

Molenaar: Ger van Dijk, Jan Willem van Beers en Lucien van Loon

Bezoekmogelijkheid: In de regel op zaterdagmiddag en op afspraak

Foto's en tekst Bastin van Elzakkers