Krijgt Woensdrecht extra windmolens om uitstoot wegverkeer A4 te compenseren?
• Omwonenden overvallen door plan 19 mega-turbines, waarvan 5 in Ossendrecht
• Geen draagvlak: Woensdrecht werkt al ruim een jaar in stilte met initiatiefnemers en Reimerswaal; ook gemeenteraad blijkt nauwelijks op de hoogte
• Regionale Energie Strategie (RES) wordt op 1 april in de Raad besproken.
• Nieuwe mega-turbines van windpark ZE-BRA blijken niet nodig voor doelstelling RES tot 2030
• Vage duurzaamheidsambitie 2035 als konijn uit de hoge hoed
• WINDSTIL Ossendrecht ziet ondersteuning groeien en komt met alternatief plan
• Voorstel Dorpsmolen: burgerparticipatie pur-sang!
• Coalitiepartijen in de gemeenteraad laten het vooralsnog afweten
Geen draagvlak
Erg geschrokken waren de omwonenden toen ze begin februari door de initiatiefnemers Eneco, Zeeuwind en Lindewind op de hoogte werden gebracht over de plannen voor de realisatie van windpark ZE-BRA met 19 nieuwe mega-turbines (in Woensdrecht 5 en in Reimerswaal 14). De windmolens in Woensdrecht staan ongeveer 500-600 meter dichterbij Ossendrecht gepland dan het bestaande windpark Kabeljauwbeek en de turbines moeten ook nog eens hoger worden. “We vrezen voor overlast door geluid, slagschaduw en verdere verpesting van het zicht op het open polderlandschap.” zegt Just Jansz, woordvoerder van belangengroep WINDSTIL Ossendrecht. “Ook steekt het dat we als omwonenden niet betrokken zijn bij de plannen. Waar de gemeente al sinds 2019 betrokken is bij het plan, werden wij pas begin februari door initiatiefnemers geïnformeerd over het geplande windmolengeweld in de polder. Er werd ons meteen duidelijk gemaakt dat inspraak , bijvoorbeeld over aantal en locatie van de windmolens niet mogelijk was. Dat vinden wij echt niet kunnen en daarom hebben we een belangengroep opgericht. Wij willen constructief meepraten.”
Duurzame energieambitie
In de raadsvergadering van 1 april staat de Regionale Energie Strategie (RES) op de agenda, waarin ook voor Woensdrecht in het kader van het Klimaatakkoord de opgave voor nieuwe opwek van duurzame elektriciteit tot 2030 is vastgelegd - bovenop de al bestaande capaciteit van Windpark Kabeljauwbeek en zon-op-dak., d.w.z. zonnepanelen die inwoners en bedrijven op hun dak laten installeren.
WINDSTIL Ossendrecht rekende uit dat deze RES-doelen door Woensdrecht al ruimschoots worden gehaald met de vier recent vergunde zonneparken, naast de verwachte groei van ‘zon-op-dak’. “Die vijf geplande mega-turbines zijn dus helemaal niet nodig om onze duurzame stroomdoelen tot 2030 te halen” legt de belangengroep uit.
De gemeente Woensdrecht heeft in 2017 ook de ambitie uitgesproken om in 2035 energieneutraal te zijn en streeft ernaar om voor de energietransitie het gebruik van fossiele energie te verminderen. De invulling hiervan lijkt ook voor de raadsleden waarmee gesproken is geheel onduidelijk, maar tijdens een discussie in de raadsvergadering van 23 maart over de RES kwam wethouder van Agtmaal met een konijn uit de hoge hoed en noemde als ambitie ‘het volledig verduurzamen van de energiebehoefte in de gemeente‘ - bovenop de gedetailleerde RES opgaven. Just Jansz vult aan: “Ook hier hebben we kritisch naar gekeken en het blijkt dat bijna 1/3 van het energieverbruik waarmee de gemeente kennelijk rekent wordt veroorzaakt door het verkeer op het Woensdrechtse deel van de A4*.
* https://klimaatmonitor.databank.nl/dashboard/dashboard/energieverbruik / 2
"Als omwonenden hebben we dus niet alleen overlast van het geluid, fijnstof en andere luchtvervuiling door de snelweg. Nu zouden we ook nog de fossiele brandstof van het verkeer dat langs onze gemeente raast met wind- of zonnestroom moeten compenseren! Dat is toch ongelooflijk? We zijn vóór duurzame energie, maar dit vinden we echt te gek voor woorden.”
Alternatief plan
Dat ook de gemeenteraad worstelt met het voorgenomen windmolenpark werd tijdens de Opinieraad Ruimte van 9 maart wel duidelijk. Door verschillende raadsleden werd gevraagd of het niet mogelijk was om de twee meest oostelijke windmolens te schrappen. Voor WINDSTIL Ossendrecht is dat niet genoeg: “De derde turbine in de rij staat op ongeveer dezelfde afstand, zo’n 1500 meter van het dorp, net als de twee mogelijk geschrapte windmolens ten oosten van de A4. Het zou gek zijn om die dan wel toe te laten. Er gaan in het hele land ook steeds meer stemmen op dat de minimale afstand tot woningen 10 x de tiphoogte zou moeten zijn. Dat zou met een geplande hoogte van 200m voor windpark ZE-BRA neerkomen op 2 km afstand. Dat vinden we acceptabel.” Voor windpark ZE-BRA zou er dan op Woensdrechtse bodem nog één windturbine overblijven. WINDSTIL Ossendrecht komt daarom met een alternatief plan: “Maak van die ene windmolen een ‘dorpsmolen’ en laat inwoners van Ossendrecht daarin participeren. Het zou toch fantastisch zijn als bijvoorbeeld elke inwoner die dat wil een stukje van de dorpsmolen kan ‘kopen’ en daardoor kan meepraten. Burgerparticipatie pur sang! De gemeente kan dat faciliteren en zich zo voor haar inwoners inzetten.” De belangengroep heeft goed contact met milieuorganisatie Benegora, ook fel tegenstander van het huidige plan voor windpark ZE-BRA, om de ideeën verder uit te werken. “Samen sta je sterker en vul je elkaar aan. We merken dat er met goed overleg een hoop te bereiken is.” vult WINDSTIL initiatiefnemer Frank van der Linden aan.
Reactie politiek
Overleg met de politiek is moeizamer. Een aantal politieke partijen uit Woensdrecht reageerden wel al enthousiast op het voorstel. “Van de PvdA en D66 weten we al dat ze wel wat zien in die dorpsmolen”. Het streven naar 50% lokaal eigenaarschap staat als uitganspunt in de RES en betrokkenheid van burgers staat hoog op de prioriteitenlijst van de partijen in de gemeenteraad. De praktijk blijkt weerbarstiger en contact met de coalitiepartijen is de laatste tijd lastig – kennelijk zijn niet alle partijen echt geïnteresseerd in de ideeën van die burgers. “Ook Jeffrey van Agtmaal, de verantwoordelijk wethouder, reageerde lauwtjes op het plan tijdens een gesprek dat we afgelopen maandag met hem hadden. Na de raadsvergadering van 9 maart hebben we met alle partijen in de raad gesproken, ook met de coalitiepartijen. Het is echt teleurstellend dat ze nu de boot afhouden en niet meer met ons willen praten voorafgaand aan de raadsvergadering van 1 april.”
WINDSTIL Ossendrecht wil alsnog met deze partijen in overleg komen. “We denken een plan te hebben waar wel draagvlak voor te vinden is en hopen dat alle partijen en de gemeente dit willen oppakken. Wij werken daar graag aan mee. Een breed gedragen oplossing voor een complex probleem is het beste voor iedereen” eindigt Just Jansz.
Over WINDSTIL Ossendrecht: begin maart opgericht om een krachtig tegengeluid te laten horen tegen windpark ZE-BRA en de plaatsing van 5 mega-turbines dicht bij de dorpskern van Ossendrecht. Na een goed ontvangen flyer-actie vorige week heeft de belangengroep veel steunbetuigingen ontvangen en vertegenwoordigt nu al bijna 70% van de adressen binnen 1500m van de geplande turbines
Energietransitie
Voor alle duidelijkheid: de door omwonenden in het leven geroepen belangengroep WINDSTIL Ossendrecht onderschrijft het belang van duurzame energieopwekking in het kader van de energietransitie!
Klimaatakkoord
De manier waarop de energietransitie in Nederland op basis van het Klimaatakkoord nu wordt gepland is vastgelegd in zogenoemde Regionale Energie-Strategieën. Nederland is hiertoe ingedeeld in 30 energie-regio’s die elk hun ambities tot 2030 en de bijbehorende afspraken in een Regionale Energie Strategie (RES) vastleggen. In de RES staan ook de gezamenlijk afgesproken opgaven per gemeente die bij elkaar opgeteld dit regionale bod moeten borgen.
Regionale Energie-Strategie
https://energieregiowb.nl/app/uploads/sites/3/2020/04/Concept-RES-West-Brabant-15042020.pdf
In de RES 1.0 West-Brabant [kort: de RES], vrijgegeven op 21 januari 2021, is de bijdrage van West-Brabant aan het nationale Klimaatakkoord vastgelegd. De regio toont zich daarbij zeer ambitieus en draagt in dit plan substantieel meer bij aan de landelijke opgave in 2030 dan wat zou mogen worden worden verwacht op van het regionale energieverbruik. In de RES staat ook de opgave voor duurzame energieopwekking (elektriciteit en warmte) waartoe de gemeente Woensdrecht zich heeft verplicht. De formele goedkeuring van de aanpassingen ten opzichte van de concept-RES door de gemeenteraad van Woensdrecht staat op de agenda van de komende raadsvergadering van 1 april 2021.
De RES is zal overigens regelmatig een update krijgen: de RES 2.0 staat gepland voor 2023:
Opgave duurzame elektriciteit gemeente Woensdrecht
In de RES 1.0 staat voor iedere gemeente onder meer omschreven welke verplichting is aangegaan voor nieuwe opwek van duurzame elektriciteit – de zogenaamde ‘opgave’ – bovenop de al bestaande opwek-capaciteit. Voor de nieuwe opgave wordt overal gekeken naar ‘zon op dak’ en daar bovenop naar zonneparken en windturbines. Voor de Gemeente Woensdrecht ziet het overzicht in de RES er als volgt uit:
Uit deze tabel uit de RES valt op te maken dat de ‘Benchmark Totale Bijdrage’ voor Woensdrecht bovengemiddeld is t.o.v. het energieverbruik. De bestaande opwekcapaciteit komt voornamelijk van het vorig jaar in gebruik genomen windpark Kabeljauwbeek van Eneco, dat met 5 turbines met een tiphoogte van 180m goed zijn voor ca. 45.000 MWh (= 45 GWh) per jaar.
Nieuwe duurzame opwekcapaciteit in Woensdrecht: opgave 2030 al vergund!
Naast de geplande uitbreiding van zon op dak is de opgave tot 2030 van Woensdrecht voor extra jaarlijkse opwekcapaciteit 86 GWh – in de tabel opgesplitst in een verwachte 50 GWh van nieuwe zonneparken en 36 GWh van nieuwe windturbines. De Gemeente Woensdrecht is zeer voortvarend te werk gegaan in verhouding tot de tijdlijn in de RES en heeft al in 2019 het Uitnodigingskader Zonne-Energie vastgesteld, op basis waarvan in november 2020 vier zonneparken zijn vergund. De gezamenlijke verwachte opwekcapaciteit voor deze projecten, zoals aangegeven door de initiatiefnemers, is 108 GWh / jaar!
5 nieuwe mega-turbines in Ossendrecht zijn helemaal niet nodig!
Als onderdeel van het initiatief windpark ZE-BRA zijn in het door Eneco en haar commerciële partners voorgestelde plan op het grondgebied van de gemeente Woensdrecht 5 megaturbines met een tiphoogte van 200m ingetekend – stuk voor stuk hoger dan de Euromast en zo’n 500m dichterbij de dorpskern Ossendrecht dan het bestaande windpark Kabeljauwbeek. Het blijkt dat deze nieuwe turbines helemaal niet nodig zijn om de in de RES vastgelegde opgave van Woensdrecht voor nieuwe ‘duurzame opwek van elektriciteit uit zonne- en windparken’ tot 2030 te realiseren. Deze opgave ter grootte van 86 GWh / jaar wordt met de in november vorige jaar vergunde vier zonneparken al met 25% overschreden: 108 GWh / jaar.
Conservatieve schatting
Het is een beetje een technisch verhaal, maar iedereen die zelf zonnepanelen op de het dak heeft of dat overweegt, kent de vraag: wat kan ik als opbrengst van mijn panelen verwachten? De initiatiefnemers van de vier zonneparken gebruiken voor het berekenen van de verwachte opbrengst een zeer conservatieve productiefactor van 819-859 kWh/kWp. Het CBS gebruikt een factor van 875 kWh/kWp, als gemiddelde voor Nederland en gebaseerd op de situatie in 2014, maar stelt dat door de technische ontwikkelingen deze factor naar boven bijgesteld zou moeten worden. Daar komt bij dat onze regio beter scoort dan het gemiddelde in Nederland. De kaart hieronder toont de situatie voor het productieve jaar 2020, opbrengst in onze regio was 1100-1150 kWh/kWp.
