De Floriade in Zuidwest Nederland moet het karakter krijgen van een DeltaFloriade met veel aandacht voor tuinbouw, maar ook voor water, innovaties, duurzaamheid en gezondheid.
Dat staat in een verkenning waarin de mogelijkheden zijn onderzocht om in 2022 een Floriade te organiseren in Zuidwest Nederland . De verkenning is uitgevoerd in opdracht van de gemeenten Tholen en Bergen op Zoom en de provincies Zeeland en Noord-Brabant.
De organisatie van een Floriade in 2022 is zeer kansrijk omdat het grote (economische) voordelen en kansen voor Zuidwest Nederland biedt. De totale kosten voor de organisatie van de Floriade worden globaal geschat op 130 tot 135 miljoen euro. Een fors deel van dit bedrag kan worden terugverdiend via diverse opbrengsten. De totale bijdrage van overheid en bedrijfsleven is naar verwachting tussen de 40 en 60 miljoen euro. Verwacht wordt dat de economische spin-off minimaal 300 tot 400 miljoen euro zal zijn. Daarnaast zijn er voordelen zoals het verbeteren van het investeringsklimaat en de infrastructuur, het versterken van de kwaliteit van landschap en natuur en het stimuleren van toerisme. Het financiële effect daarvan zal vooral in de regio West-Brabant en de provincie Zeeland zichtbaar zijn.
Met de verkenning wilden de initiatiefnemers achterhalen welk concept voor een Floriade in Zuidwest Nederland het beste zou bijdragen aan het realiseren van allerlei regionale doelen. De Floriade moet immers als vliegwiel kunnen fungeren voor onder meer de economische en toeristische ontwikkeling van de regio in de komende decennia. Ook de locatie en de financiële haalbaarheid speelden bij de verkenning een belangrijke rol.
Delta als het perfecte podium
Uit de verkenning komt naar voren dat de Zuidwestelijke Delta in Nederland het perfecte podium is voor het organiseren van een Floriade met een nieuwe betekenis. Uiteraard biedt de Floriade Zuidwest Nederland de mogelijkheid om al haar tuinbouwtroeven nationaal en internationaal goed uit te spelen. Zoals fruitteelt, vollegronds- en glastuinbouw, boomteelt, bollenteelt en wijnbouw. Maar daarnaast bieden Zeeland en West-Brabant een aantal extra’s die aan het Floriade-concept nieuwe dimensies kunnen toevoegen en er een heuse DeltaFloriade van kunnen maken.
Een van die nieuwe dimensies is het aspect water. Duurzaam gebruik van water is voor de tuinbouwsector een belangrijk thema. De DeltaFloriade zou de eerste Floriade worden, waarin dit thema een grote rol speelt. Zeeland is bovendien koploper op het gebied van aquacultuur (schelpdiercultuur, visteelt en zilte landbouw). Een andere belangrijke dimensie is de innovatieve kracht van de land- en tuinbouwsector in Zuidwest Nederland. Die kan tijdens de DeltaFloriade onder meer aan bod komen in het thema biobased economy: het slimme samenspel tussen de agrofood sector en de chemische industrie dat leidt tot de nieuwste producten op basis van duurzame grondstoffen.
De biobased economy krijgt in Zuidwest Nederland inmiddels gestalte in onder andere de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom, Biopark Terneuzen en AFC Nieuw Prinsenland in Dinteloord (Steenbergen). De chemische industrie in de regio, zoals in Moerdijk, de Kanaalzone Gent-Terneuzen en Bergen op Zoom, biedt een sterke basis voor duurzame samenwerking tussen land- en tuinbouw en chemie. De regio wil in 2015 op dit gebied tot de top van Europa behoren. In het programma ‘Foodport Zeeland, voedseldelta van Europa’ werken ondernemers, onderzoeksinstellingen en het onderwijs samen aan innovaties. De resultaten daarvan horen ook op de Floriade.
De ligging van de Floriade in de Delta van Zuidwest Nederland is dus van bijzondere betekenis. Aspecten als veiligheid, ecologie, nieuwe methoden van zoetwaterbeheer, de ontwikkeling van zilte teelten, aquafarming en andere innovaties kunnen aan bod komen.
En dat alles in een decor van landschappelijke en cultuurhistorische rijkdom: prachtige natuur en landschappen zoals Oosterschelde, Brabantse Wal en Biesbosch, oude waterlinies als verdedigingswerken in Zeeland en West-Brabant en een parelketting van mooie oude steden van Breda tot Middelburg. Last but not least, de Delta staat symbool voor handel en export. De DeltaFloriade legt verbindingen met andere werelddelta’s, via bijvoorbeeld de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone en de haven van Vlissingen, en biedt daardoor grote kansen voor de exportmarkt.
Alles bij elkaar gaat het bij de DeltaFloriade om een concept waarin behalve de tuinbouw tal van andere sterke troeven van Zuidwest Nederland overtuigend over het voetlicht kunnen worden gebracht. Een Floriade in deze opzet kan bovendien dienen als proeftuin voor gezondheid en gezonde producten, waardoor ook onderwerpen als gezonde levensstijl en sport een plek kunnen krijgen. De DeltaFloriade heeft alles in zich om behalve de beoogde wereldtentoonstelling ook een educatief evenement vol beleving te worden.
Auvergnepolder scoort het beste
In de verkenning zijn vijf mogelijke locaties onderzocht op geschiktheid voor een DeltaFloriade. Uit de verkenning is de Auvergnepolder ten noorden van Bergen op Zoom als kansrijk naar voren gekomen. Dit poldergebied, onder meer begrensd door een zeedijk en het Rijn-Scheldekanaal, biedt alle mogelijkheden om naast de tentoonstelling zelf (zoals paviljoens, een uitkijkpunt en markante gebouwen) ook het waterrijke landschap een plek te geven. Na 2022 kan de Auvergnepolder gedeeltelijk in gebruik blijven als locatie voor hoogwaardige bedrijvigheid in de biobased sector. Het waterrijke landschap wordt omgevormd tot een gebied voor natuur en recreatie.
Daarnaast is de Hogerwaardpolder nog in beeld. Deze scoort minder goed dan de Auvergnepolder, maar ligt deels in Brabant en deels in Zeeland: de polder symboliseert daarmee de samenwerking tussen de vier betrokken partijen. Qua bereikbaarheid is dit een zeer geschikte locatie omdat er een afrit van de A58/A4 dichtbij ligt. Na afloop kan het gebied worden heringericht als natuurgebied. Er is echter nog nader onderzoek gaande naar de ecologische inpasbaarheid van een Floriade op deze locatie. De definitieve locatiekeuze vergt de komende weken nadere afstemming tussen de initiatiefnemers.
Vliegwieleffect en economische spin-off
Uit de verkenning komt naar voren dat de realisering van de DeltaFloriade zeer kansrijk is. De wereldtentoonstelling zou een geweldige impuls betekenen voor West-Brabant en Zeeland en in vele opzichten een vliegwieleffect hebben voor ontwikkelingen in bijvoorbeeld biobased economy en aquacultuur, tuinbouw, natuur- en landschapsontwikkeling en de infrastructuur. De economische spin-off, waarmee rekening wordt gehouden, omvat 180 tot 185 miljoen euro aan investeringen voor de realisatie zelf en 115 tot 215 miljoen euro aan bestedingen door bezoekers.
Een bezoekersaantal van circa 2 miljoen, wat gebruikelijk is voor de Floriade, is zeer wel haalbaar. Binnen een straal van 100 kilometer wonen ongeveer 17 miljoen mensen. De directe werkgelegenheid wordt becijferd op ongeveer 1.750 tot 2.000 fte’s, de indirecte werkgelegenheid op nog eens 800 tot 900 fte’s.
Procedure
De colleges van Gedeputeerde Staten resp. de colleges van B&W gaan de uitkomsten van de verkenning bespreken. Kandidaatstelling bij de Nederlandse Tuinbouwraad moet vóór 1 december 2011 plaatsvinden en behoeft daarna nog de instemming van Provinciale Staten van beide provincies en van de betreffende gemeenteraden. Als de Nederlandse Tuinbouwraad Zuidwest Nederland uitnodigt een bidbook op te stellen, wordt in juni 2012 vervolgens instemming gevraagd aan raden en staten voor de indiening van het bidbook en de kosten voor de eventuele organisatie van de Floriade. Een bidbook moet uiterlijk 1 juli 2012 ingediend zijn. Tijdens de Floriade 2012 in Venlo maakt de Nederlandse Tuinbouwraad bekend wie in 2022 de 7e Floriade mag organiseren.
Van diverse kanten in de regio hebben de initiatiefnemers al instemmende geluiden ontvangen voor hun DeltaFloriade plan. Het spreekt voor zich dat er, zeker vanaf de bidbookfase, intensief wordt samengewerkt met het bedrijfsleven en het onderwijs. Ook de omringende gemeenten en de regio West-Brabant worden bij het project betrokken.
De coalitie van nu nog vier overheden zal dan worden verbreed. In het bidbook zal meer gedetailleerd worden onderzocht hoe het concept voor de DeltaFloriade de belangen van de tuinbouwsector, de consument en de coalitie van deelnemende partijen het beste kan dienen. Ook de mogelijkheden om de economische spin-off voor West-Brabant en Zeeland te maximaliseren zullen daarbij centraal staan.
.