Woensdagavond was ik te gast in de loods van Bruijs Jachtbouw.

Het is niet de eerste keer dat deze Bergse botenbouwer zijn ruimtes beschikbaar stelt aan culturele evenementen. Dit keer bevond zich hier het podium voor de uitvoering van Hongerige Mossels, een samenwerking tussen Theatergroep “Honger” en “Stichting Wilde Mossels danst”.  Ik was door Jorina Verhees uitgenodigd om de generale repetitie bij te wonen, iets waar ik graag op inging.  

Ilion is de oud Griekse naam voor Troje, zo’n 700 jaren voor Christus. De uitvoering die Hongerige Mossels op de bühne brengt, betreft de tienjarige Trojaanse oorlog waarbij de stad belegerd en uiteindelijk overwonnen wordt door de Grieken. Het is ook deze insteek die gebruikt wordt in het verhaal dat ik deze avond mocht aanschouwen. 

De voorstelling begint buiten, waarbij we als publiek de achterste loods bezoeken. Dans a pied (zoals ik de, pas op de plaats, dans voor het gemak maar noem) en muziek begroeten ons.  Een voor een stellen de dansers zich aan ons voor, niet individueel maar als een belevingsslachtoffer van een of andere oorlogssituatie. De louter rode verlichting speelt direct in op je gemoed. De stampende muziek en de monologen doen nog een verdere duit in het “ongemakkelijk gevoel”-zakje.  

Als we naar de tribune in de grote loods geleid worden, geeft de ruwe industriële ruimte je al een gevoel van leegheid en het ongemak van een gebruuskeerde entourage waar iets gebeurd is. De opmars van de spelers en speelsters geeft je een beklemmend en onaangenaam onrustig gevoel. De vrolijke zang klinkt onecht en in tegenstelling met al het andere. Het draagt bij aan een gevoel van “vreemd in je vel zitten”. 

Griekenland eerst, en alles voor Griekenland. Op deze manier grijpt het oude verhaal uit de Ilias naar de speech van Donald Trump. Polarisatie en populisme grijpen de massa, het volk, bij de keel en deze opvoering zuigt je mee in de beleving die vrouwen in oorlogssituaties mee moeten maken. Onderdrukking van eigen redenatie en ideeën, het contrast tussen de sterke man die het voor het zeggen heeft en de vrouw die slechts dient te dienen en te gehoorzamen, het verlies van eigen bloed. Dit alles in contrast met de retoriek die de oorlog looft als ultieme middel om grootheid te verwerven van de leiders, die in veile zelfbevlekking hun eigen ego als hoogste goed van de natie maken. 

Oorlogsmarsen, dans en monologen loodsen ons door het verhaal en de strijd. De moeder die haar zoon aan de oorlog moet afstaan, verheerlijkt door de vader. Het nieuws van de vele gevallenen, gesymboliseerd door het in de hoogte ophangen van jasjes. De dansen zijn dan weer abrupt en kort in beweging, dan weer vloeiend, ja soms tergend traag. De zang is uiterst functioneel. Zelfs als je het verhaal op zich niet kent, als toeschouwer voel je verdomd goed waar de pijnmomenten zich bevinden in deze voorstelling.  

Het kan ook niet anders dan dat de “oorlog-roeptoeters” uiteindelijk de grip verliezen en zelf tot slachtoffer verworden in de gulzige niemand sparende muil die oorlog heet. De vervangende nieuwe generatie die op het bordes staat en de massa toespreekt. Dezelfde symboliek, drama-achtige gebaren die moeten overtuigen te groeien tot nieuwe grootheid die andere naties overstijgt. Dezelfde fout die onherroepelijk zal leiden tot die veelvraten; oorlog en dood.  

Met Ilion zet Hongerige Mossels een voorstelling weg die veel vraagt van het publiek. Je moet je niet beperken tot een oud Griekse strijd. Het gaat hier om de strijd van dictators, een strijd tussen de sexen, opoffering van eigen bloed en vooral ook het gevaar om telkens in dezelfde valkuil te donderen. 

De industriële ruimte draagt zeker bij aan de beleving. Ditzelfde gevoel is met een theater en decor slecht te benaderen, het zou een veel ander gevoel bewerkstelligen. 

Het minimalistische decor keert ook terug in de kleding van de spelers. Wat dat betreft is het verhaal gestript van elke franje en keer je terug tot de keiharde naakte beleving. Dit zie je bij de verkrachtingsscène waarbij vrouw en man ver verwijderd van elkaar in beweging de daad uitbeelden, en hun eigen beleving en gedachten aan het publiek onthullen. Dit is geen liefde, dit heeft alles van onderwerping en ondergaan. Symbolisch als het ook is voor de arrogante niets ontziende houding waarmee de leiders het volk knechten en aan hun wil onderwerpen.  

Het leed en de waanzin zie je terug op de gezichten van de dansers. Deze beleving doet haast zeer, en het komt dan ook keihard bij je binnen. Deze voorstelling begon met nieuwsgierigheid, van mijn kant. Naarmate de voorstelling zich ontvouwde werd een gevoel van ongedurigheid omgevormd tot een gevoel van leed en onderkenning. Onderkenning dat juist in het moment van nu de gevaren net zo groot zijn. Gevaar dat moderne populisten hele bevolkingsgroepen tegen elkaar opzetten en in de duisternis van oorlog zullen voeren. 

In die zin ervaar ik “Ilion” als een grote spiegel die ons voorgehouden wordt.  

Na afloop spreek ik Brigit Fasen nog even, een van de dansers uit het opvoerende gezelschap Hongerige Mossels. Ik wil graag van haar horen hoe zij de beleving ervaart gedurende deze voorstelling. Hoe zij zichzelf kon geven in deze productie? Ze geeft aan dat deze opvoering ook veel vraag van de fysiek, je moet een behoorlijke conditie hebben om deze avond door te komen, een avond die als een op hol geslagen stoomtrein aan je voorbij dendert. ‘Weet je, naarmate je meer moe wordt, word je ook chagrijniger, dat maakt dat hoe verder de avond verloopt, alles steeds harder bij jezelf binnenkomt. Je emoties worden steeds meer deel van je spel. Het is te hopen dat die vonk ook over slaat naar het publiek.’

Dat laatste is zeker een feit. De ontlading die zich na afloop onder de spelers en speelsters deed gelden, zal zeker ook op de speelavonden door het publiek ervaren worden. 

Jasper Koopman, een oudgediende van Honger, weet als geen ander leiding te geven aan dit inspirerende stuk met eigen geschreven teksten, solo- en gezamenlijke dansbewegingen. 

De combinatie formatie Honger en Wilde Mossels presteert hoog met deze productie en het publiek zal zeker verrast zijn door het samenspel van dans, spel, tekst, mime en muziek. Tel daarbij op de entourage en er komt mij slechts één woord op:  GEWELDIG!