De DVD + CD Box van Helloïse daar zouden we het over hebben. Maar deze woensdagavond zat Stan echt op zijn praatstoel en werd het zomaar een ‘In Gesprek met’.
Als ik op woensdagavond 4 november bij Stan binnenstap willen we het eigenlijk hebben over de DVD + CD box die een jaar geleden op de markt kwam. Maar als ik aan de tafel zit kijk ik op een fraaie piano. “Wat een prachtig instrument hé.” Grinnikt Stan als hij mijn blik volgt. Het volgende moment hebben we het over zijn kinderen. Stan is getrouwd met Anita en heeft twee dochters: Daphne en Michelle. Stan beschouwt Muziek als een wezenlijk onderdeel van het leven, iets dat hij ook doorgaf aan zijn dochters. De oudste koos als instrument een dwarsfluit, de jongste wilde piano spelen. “Dat betekende voor mij dat de cirkel rond was, want in het huis van mijn oma aan de Wouwse Weg stonden twee piano’s. De cirkel is rond zullen we maar zeggen.” Dat is trouwens niet de laatste keer dat ik dit hoor.
Nog even leuk om te vernoemen is het feit dat Stan’s oma’s huis nu een muziekschool huisvest: Peggy’s Pianoschool.
Het verhaal van Stan’s dochters leidt terug naar zijn eigen jeugd. Zijn ouders waren naar Zwijndrecht getogen. Als kind koos Stan voor het instrument Blokfluit. Als een echte Verbraak wilde hij het uiterste er uit halen en dat betekende dus les nemen. Fanatiek als hij was bleek hij op een gegeven moment niks meer bij te kunnen leren omdat hij zijn lerares voorbij was qua skills. Misschien was dat ook wel de tijd om iets anders te zoeken. “Ik vond klarinet altijd al een prachtig instrument en dat werd dus mijn keuze. Ik ben zelfs lid geworden van de Harmonie van de Verenigde Oliefabrieken Zwijndrecht. Die speelden best wel op hoog niveau en daar heb ik dan ook veel geleerd.” Ingewikkelde arrangementen, blaastechnieken, samen spelen, leren reageren op wat de dirigent aangeeft; het zijn allemaal disciplines die Stan later zullen helpen maken tot de artiest die hij nu is.
Ik denk eens terug aan de oorspronkelijke reden waarom ik hier kwam; eigenlijk muziek van Helloïse, een hardrockband. Ik pijnig daarbij mijn hersenen want ik zie de link nog niet. Ik leg Stan dan ook die vraag voor. “Misschien wel wat rebels zoals je al eerder stelde Sonn. Maar het is wel de klarinet geweest die mij in de popmuziek deed belanden. Ik zat in Dordrecht op school en reed elke dag op mijn brommertje, een Solex, naar school. Ik was toen iets van 16 jaar. Op school was ik ook klassenvertegenwoordiger en dan had je soms na schooltijd nog een vergadering. Na één van die vergaderingen hoorde ik muziek uit de aula komen. Nieuwsgierig als ik was ging ik een kijkje nemen en zag dat er een bandje aan het repeteren was. Er was ook een piano en daar ben ik achter gaan zitten. Zo heb ik een beetje mee zitten doen. Het beviel van twee kanten wel en toen ben ik nog een aantal keer naar de repetitie geweest. Dat beetje piano was niet voldoende voor me en toen ze vroegen wat ik nog meer speelde heb ik de volgende keer mijn klarinet meegenomen.” Stan vertelt me hoe dat instrument een steeds grotere rol ging spelen in arrangementen en in solo’s. Het was iets heel anders dan de harmonie en Stan ging ook zingen. Dat bleek eigenlijk de opstap naar wat ons nu allemaal in Stan aantrekt: De zanger!
Stan wordt ondertussen wat ouder en studeert op de TU te Delft. Het levert hem de titel Doctor Ingenieur op. “Weet je, ik heb dat lijntje nooit doorgeknipt. Ik ben altijd doorgegaan met studeren en werken, een carrière eigenlijk.” Het heeft Stan een belangrijke post bij een internationaal bedrijf opgeleverd. In 2003 is hij voor zichzelf begonnen. “Dat leverde mij meer vrijheid op om te kiezen.” Tegenover mij zit een man met een dijk van een opleiding. Iemand ook die het leven vanuit een driedelig pak bekeken heeft. In niets lijkt hij op de idealisten die in gescheurde jeans, lange bos haar met hun laatste euro’s wat benzine in de auto gooien om bij de volgende gig te belanden. “Muziek is een groot deel van het businessplan van mijn leven”, hoor ik Stan zeggen. En juist die uitspraak tekent voor mij precies wie Stan nu is als persoon. Hij is welbeschaafd opgevoed, heeft gestudeerd en is ontwikkeld, heeft een nuchtere kijk op het leven maar zijn hart klopt voor de muziek.
Al in zijn studententijd ging zijn muziekoriëntatie steeds meer van Symfonische rock naar hardrock. “Van hardrock krijg je zoveel energie. Maar pas op, vanuit de harmonieleer heb ik geleerd om samen te spelen en om aanwijzingen te leren zien. Dat is allemaal heel belangrijk als je in een band speelt en de live performance zo wil wegzetten als wij dat deden.”
We zijn intussen in de Helloïse periode gekomen. Stan vertelt me over de energie die van de band spatte bij optredens. Het was een echte live band die het publiek helemaal gek maakte. Dat zie je echter ook terug in zijn antwoord als ik Stan vraag wat hij vindt van het opname proces in een studio. “Dat heb ik altijd als een heel zwaar vermoeiend proces gezien. Je wilt alles er altijd zo perfect mogelijk op zetten. Dat was in de jaren ’80 immers heel normaal. Echter, bij ons was al het materiaal al voorhanden. Het was dus louter een kwestie van vastleggen. Dat proces is gewoon keihard werken en vandaar dat ik dit als heel zwaar heb ervaren. Ik heb er dan ook nooit zo van kunnen genieten. Daar was immers geen tijd voor want de studio klok tikt door. Pas als je in de eindfase kwam en alles ging uitmixen en er ineens het eindresultaat was. Dan was je trots en blij.”
Ik merk dat Stan het hele proces vooral als een productie proces gezien heeft, het moeten presteren. Maar toch als we verder gaan en ik hem vraag waar hij als muzikant het meest trots op is, muzikaal gezien dan, toont hij de andere kant van de medaille:”Dat zou het album Fata Morgana van Helloïse (2001) zijn. Dit was een puur studio album. Daar krijg ik nu nog wel eens kippenvel van. Het omvat alles; verhalen (zoals over vluchtelingen), beleving, thema;s. Het hele creatieve proces speelde zich in de studio af.”
Ik wil graag van Stan weten waar hij het meest trots op is qua beleving. “Wat ik met de bands meegemaakt heb, Radio, TV optreden in De Kuip. Eigenlijk zoveel prachtige dingen.
Ik wil Stan nog verder afpellen; ik wil weten wie hij is als naakte muzikant, gestript van heel zijn verleden. Daarom vraag ik hem twee dingen: 1). Als je zelf mocht schrijven wat zou je dan doen. 2). Als je nu een project mocht opstarten voor een speciaal concert wat zou je doen en met wie? Stan kijkt me aan en zucht. Hij vindt dit een lastige vraag.
“Ik zou toch de symfonische rock kiezen als genre als ik zou schrijven. Het is juist de liefde voor de melodie die me meeneemt in de song die ontstaat.” Zo begeleidt Stan me door het hele proces van het creëren van een nieuwe song. De muzikale brokken die leiden tot een geheel dat kop en staart heeft. Hoe de zanglijnen ontstaan van waaruit de woorden gekozen worden en het verhaal vorm krijgt. Natuurlijk hebben we het ook over instrumenten. Stan begint heel traditioneel met twee gitaren, een basgitaar, drums en keyboard. Ik probeer hem uit te dagen door te verwijzen naar albums als February van Kane, Acoustica van The Scorpions of het concert Black Symphony van Within Temptation. Juist daar staan koren en instrumenten een behoorlijke bijdrage te leveren die ook de arrangementen en de kleur van de muzieksfeer sterk beïnvloeden. “Meerstemmige zang is voor mij essentieel. Dus als de rest van de band niet in staat is die te leveren kom ik inderdaad wel op een achtergrond koor. Als ik denk aan Deep Purple met het London Symphonic Orchestra dan voel ik wel waar je naar toe wilt Sonn, maar dat betekent een enorme organisatie. En dat houdt in dat ik me minimaal 4 tot 5 maanden helemaal vrij moet maken om dit op te nemen. Je hebt die maanden immers geen tijd meer voor iets anders, en misschien heb je nog wel langer nodig.” Ik kijk Stan aan en merk op dat hij toch niet alles zelf hoeft te doen, dat je dingen kunt ‘uitbesteden’? “Weet je Sonn, ik heb ervaren dat er in Nederland weinig professionalisme is qua management. En wil je de juiste kwaliteit wegzetten dan moet je er boven op zitten.”
Het gesprek gaat verder na deze woorden als Stan me een aantal voorbeelden uit zijn geschiedenis verhaalt om aan te geven wat hij bedoelt met misgaan en met wat je nodig hebt. Het tekent de bezieling van een man die als hij ergens er voor gaat dat met minimaal 101 % doet. Een man ook wiens hart klopt op het ritme van de hardrockdrums, wiens bloed vloeit met de passie van een schreeuwende gitaar en met de strot van een orkaan die Halloween het huis in en weer uit blaast en zijn publiek in opperste verbijstering uitgeput achterlaat. En dat brengt ons terug op het eigenlijke doel waarvoor ik hier in Steenbergen heb aangebeld: Het live album van Helloïse met de naam ‘Live4Life – One More Time’. Het is een live recording van het reünie optreden dat Helloïse hield in Boerderij Cultuurpodium te Zoetermeer. Het album bevat een DVD en een CD en is zeker de moeite waard voor de fans en liefhebbers.
“Eigenlijk is het hoofdstuk Helloïse uitgegaan als een nachtkaars. Een band waar zoveel potentie in zat, die het bijna internationaal gemaakt heeft. Nadat we in 1995 nog een album gemaakt hebben en gingen toeren liep het fout. Naarmate de jaren verstreken hadden we allemaal het gevoel dat dit niet het einde mocht zijn. Dit was niet het afscheid van Helloïse zoals we ons dat hadden voorgesteld, ook niet voor onze fans. Dat gevoel werd versterkt toen we ons realiseerden dat we in de leeftijdscategorie kwamen waarbij in je naaste omgeving allerlei mensen gaan omvallen. We hebben dan ook de beslissing genomen om iets te doen terwijl het nog kon. Dit ook als een eerbetoon. We wilden nog één keer een goed concert geven en dit ook vastleggen. Ten eerste voor onszelf, maar daarnaast ook voor onze omgeving en fans. Dat werd dus Boerderij Cultuurpodium te Zoetermeer waar we een volle bak trokken, alles registreerden via 12 camera’s en opnamen maakten, remasterden en afmixten op 36 sporen. Ik ben er heel blij mee want voor mij is dit een waar document van een belangrijk deel van mijn leven. Dat en het feit dat wij als band iets goed te maken hadden!”
De avond is al een heel eind verder gevorderd en dit gesprek is veel verder gegaan dan de box. Ik heb het gevoel dat ik Stan nog een beetje meer heb leren kennen. Het bevestigt alleen maar de muzikant die ik in hem zie en respecteer. Een man wiens passie, vuur en stem mij telkens weer naar een concert leiden. Stan Verbraak is voor mij een equivalent van het woord Muziek in elke betekenis.
Wil je de Box bestellen?
Maak dan € 20 over naar IBAN NL13 INGB 0004 1069 60 t.n.v. A. van Luin, onder vermelding van naam, adres en woonplaats. De box wordt dan zo spoedig mogelijk naar je opgestuurd!
Wil je meer weten van Stan Verbraak?
https://www.facebook.com/#!/search/top/?q=stan%20verbraak
