Vanaf 13 december 2012 is in Historisch Centrum Het Markiezenhof in Bergen op Zoom een tot nu toe onbekend schilderij te zien dat een belangrijk aspect van de cultuurgeschiedenis van de stad illustreert: het inschepen van een partij aardewerk in de haven van Bergen op Zoom, uit de tweede helft van de achttiende eeuw. Het anonieme schilderij wordt tot september 2013 uitgeleend door het Noordbrabants Museum, dat het werk recent heeft verworven.

Bergen op Zoom: eeuwenlang handelscentrum gebruiksaardewerk

Bergen op Zoom was gedurende meer dan 600 jaar een belangrijk productie- en handelscentrum van gebruiksaardewerk. De productie vond voor een belangrijk deel plaats in de buurt van de haven. Vanuit de zogenaamde potmakerijen  konden de vervaardigde schalen, borden en kannen, naast andere zware objecten, eenvoudig verscheept worden naar plaatsen in Holland en Zeeland. Het hoogtepunt van de aardewerkproductie in Bergen op Zoom lag in de late zeventiende en in de achttiende eeuw.

Waardevolle aanvulling Brabantse cultuurgeschiedenis

Het recent opgedoken schilderij toont het inschepen van een partij aardewerk in de haven van Bergen op Zoom rond 1775. We zien een aantal schepen in de haven en een partij aardewerk op de kade. Het aardewerk wordt door mannen en vrouwen aan boord gedragen. Veel van de panden op de achtergrond huisvestten in vroeger eeuwen pottenbakkerijen. Het pand rechts van het huis met de trapgevel staat bekend als ‘Huis Croonenburgh’, waar vanaf 1578 pottenbakker Jacob Antheunis zijn ambacht uitvoerde. Ook van andere panden is uit archieven of bodemvondsten een deel van de bedrijfsgeschiedenis bekend.

Het schilderij vormt tevens een belangrijke aanvulling op de bronnen die we over deze tak van nijverheid hebben. Naast fysieke overblijfselen en archiefbescheiden hebben we nu een illustratie van hoe het er bij een transport aan toe ging. Daarmee vormt het werk een waardevolle aanvulling op de Brabantse cultuurgeschiedenis.

Samenwerking Het Noordbrabants Museum en Historisch Centrum Markiezenhof

Het Noordbrabants Museum te ’s-Hertogenbosch verwierf dit illustratieve doek uit een particuliere collectie. Om de geografische breedte van het verzamelgebied van het Noordbrabants Museum in

’s-Hertogenbosch te illustreren en de samenwerking met Het Markiezenhof in Bergen op Zoom te onderstrepen, zal het onlangs door Atelier Susanne Stangier gerestaureerde schilderij vanaf 13 december gedurende enkele maanden in Het Markiezenhof te zien zijn. Vanaf het najaar van 2013 heeft het een plaats in de vaste opstelling van het Noordbrabants Museum, dat in het voorjaar 2013 na renovatie en uitbreiding heropent.