Stilstand wegens haarscheurtjes zo jammer

De molen De Twee Gebroeders is een korenmolen aan de Amerikalaan in de Noord-Brabantse plaats Roosendaal. Daar al een ruime veertig jaren molenaar Niek van Eekelen elke zaterdagmiddag de molen in bedrijf stelt. Het is een ronde stenen stellingmolen die een eerdere standerdmolen aan de haven verving. Lambertus de Wijs, in wiens opdracht de molen was gebouwd, vernoemde hem naar zijn twee zoons, Adrianus en Petrus. Op de steen boven de deur van de oude ingang is dit nog te lezen. In 1880 werd een stoommachine in een bijgebouw geplaatst om bij windstilte te kunnen malen. Ik werd er op attent gemaakt door de molengids Fred Mulkens dat de contouren van het gebouwtje zijn nog steeds zichtbaar zijn op de gevel van de molen. De molen fungeerde onder meer als schorsmolen voor de leerindustrie.

In oktober 1944 raakte de molen door oorlogshandelingen beschadigd. De schade werd in 1948 hersteld, waarna de molen tot ca. 1960 in bedrijf was. De gemeente Roosendaal kocht in 1981 de molen. Van 1982 tot 1984 werd de Twee Gebroeders gerestaureerd.

Het gevlucht is Oudhollands; de inrichting van de molen omvat 1 koppel 16der blauwe en 1 koppel 16der kunststenen. In De Twee Gebroeders wordt nu op vrijwillige basis graan gemalen. De molen is meestal zaterdags te bezichtigen.

In het westen van Roosendaal staat op de hoek Amerikalaan/Wouwseweg middenin een woonwijk een uit 1872 daterende ronde stenen stellingkorenmolen.

Het was Lambertus de Wijs die deze korenmolen aan de westrand van de stad liet bouwen. Een stichtingssteen boven de inrijpoort herinnert hier aan met de tekst: 'De Twee Gebroeders A. en P. de Wys 18 6/5 72'.

Een oude koningsspil dient als draagbalk en een oud vijzelwiel functioneert als luitafel van het sleepluiwerk, waarmee op windkracht zakken in de molen omhoog worden gehesen.

Onder de met dakleer beklede kap met windvaantje in de kleuren van de Nederlandse vlag is een groene geschulpte baard met witte bies aangebracht met in wit de tekst. ANNO 1872 DE TWEE GEBROEDERS.

Met een kruirad onderaan de staart wordt het kruiwerk van houten en gietijzeren rollen in houten rolwagens in werking gezet. De Vlaamse blokvang met vangstok dient om het Oud-Hollands opgehekte wiekenkruis met een vlucht van 25 m stil te kunnen zetten. Voorheen waren op de door een gietijzeren bovenas uit 1861 gestoken ijzeren Pot-roeden met Van Bussel stroomlijnwieken aangebracht. Deze gaven de beroepsmolenaar extra maalrendement, waardoor er ook bij lagere windsnelbeden graan met een koppel 16er blauwe en kunststenen en een koppel 17er kunststenen gemalen kon worden.

Na het buiten bedrijf stellen van het maalbedrijf omstreeks 1960 raakte de molen van eigenaar A.C. Devillers in de jaren zeventig sterk in verval. Na een grondige restauratie tussen oktober 1982 en juni 1984 suizen de wieken weer regelmatig in de rondte.

De molenromp is aan de bovenzijde net boven de gaten rondom iets uitgebouwd. De molen staat nogal ingebouwd, waardoor de stelling met schuine schoren deels tot over het dak van het naastgelegen woonhuis reikt. De heilige Victor is een beeldje wat over de molen waakt en er misschien een beetje ermee voor heeft gezorgd dat heden de molen stil staat in afwachting van de reparatie van de haarscheurtjes die ontdekt zijn in het staalwerk van de wieken. Weet u dat door deze haarscheurtjes er al ruim vijftig molens stil staan in Nederland.

Technische gegevens / Geschiedenis

Adres: Amerikalaan 10c, 4703 AC

Functie: korenmolen, oorspronkelijk koren- en schorsmolen

Eigenaar: gemeente Roosendaal

Bouwjaar: 1872

Molenaar: Niek van Eekelen

Molengids: Fred Mulkens

Bezoekmogelijkheid: Op zaterdagmiddag van 13.30 uur tot 17.00 uur en op afspraak met de molenaar

Foto's en tekst Bastin van Elzakkers