De maand mei en we hebben de volgende molen voor u als lezer weer uitgelicht in woord en beeld. En dat is molen de “Assumburg” een voormalige korenmolen in Nieuw-Vossemeer. De stellingmolen is in 1780 als oliemolen gebouwd en heeft in de Zaanstreek gestaan, totdat in 1897 de molen naar de huidige locatie is verplaatst en is verbouwd tot stellingkorenmolen. De naam De Assumburg verwijst naar slot Assumburg, een kasteel bij Heemskerk.

Aan de westzijde van het dorp in de uiterste westpunt van West-Brabant staat aan de Veerweg, bij het voormalige veer over de Eendracht en nu onderdeel van het Schelde Rijnkanaal een achtkante houten met riet gedekte stellingkorenmolen in het vlakke polderland. Vanaf de dijk is de stellingmolen De jager in Oud-Vossemeer aan de overkant op het eiland Tholen te zien.

De als oliemolen gebouwde molen komt oorspronkelijk uit Assendelft en werd daar in 1779 in opdracht van Mr. Andries Adolf Deutz, Dhr van Assendelft en R. Tip aan de westoever van de Nauernasche Vaart gebouwd. De molennaam verwijst naar het slot Assemburg bij Heemskerk, dat de woning was van Andries Adolf. In 1897 na de brand te hebben overleefd in 1887 gaf de weduwe Johanna Maatje Lievense-Engelvaart uit Nieuw-Vossemeer opdracht deze molen te slopen en naar de huidige locatie te vervoeren en opnieuw op te bouwen als stellingmolen met een nieuwe gemetselde ronde onderbouw. Mevr. Lievense maalde met deze molen tot 1906 toen zij met haar 9 kinderen naar Middelburg vertrok. Zij deed de molen toen over aan Cornelis Drost, afkomstig uit St. Maartensdijk. Hij vertrok in 1915 naar Dinteloord en droeg op zijn beurt de molen over aan Johannes Arnoldus Hermus, die met het hele gezin in de molen ging wonen. Dit gezin vertrok in 1922 naar Kruisland waar hij de molen Prins Frederik had gekocht.

De vierde eigenaar Antonius Josephus Ooms liet bij zijn aantreden meteen een nieuwe molenaarswoning bouwen en installeerde in de molen een dieselmotor voor gebruik op windstille dagen. Anton of Toon genoemd maalde met de molen voorspoedig tot de rampnacht van zondag 1 februari 1953. Door het doorgebroken zeewater werd de molenaarswoning met hun inwoners helemaal weggespoeld. Helaas waren er toen geen overlevenden van dit drama. Jan Ooms de oudste zoon van het gezin was molenaar in Noord-Holland en zag geen kans meer om het maalbedrijf van zijn vader voort te zetten.

In 1953 was de gemetselde onderbouw door het zoute water zodanig aangetast dat tussen 1955 en 1958 een moeizame restauratie noodzakelijk was. Daarbij werden de schuine stellingschoren vervangen door verticale stutten op een stenen voet. In 1962 werd de molen door Jan Ooms verkocht aan de gemeente Nieuw-Vossemeer. Omdat de op de achtkante romp aangebrachte rabatdelen niet waterdicht bleken, werd van 1966 tot 1969 opnieuw een restauratie uitgevoerd. Opvallend is de rode bakstenen molenromp met vanaf de houten stelling eerst witte horizontale planken en daarboven een met zwart dakleer beklede bovenbouw.

Met een kruilier onderaan de staart en het Engels kruiwerk onder de met dakleer beklede kap worden de molenwieken op de wind gezet. De roeden met een vlucht van 21,90 mtr. Hebben een Oud-Hollandse tuigage. Het wiekenkruis wordt stil gezet door met de vangstok de stutvang in de kap in werking te zetten. Op de fraai geschulpte groene baard met witte bies staan de jaartallen 1780 en 1897 met daaronder twee rode zonnen met een zes puntige witte ster in het midden. Op de groene achter baard is de molennaam geschilderd.

Na het beëindigen van het malen van graan met een koppel 16er blauwe en een koppel 17er kunststenen is op de begane grond en op de maalzolder een molenmuseum ingericht. U treft er onder andere modellen van alle in Nederland voorkomende molentypen en een fototentoonstelling aan.

Adres: Veerweg 1, 4681 RH

Functie: korenmolen

Eigenaar: gemeente Steenbergen

Bouwjaar: 1897

Molenaar: Jan-Willem van Beers en Lucien van Loon

Bezoekmogelijkheid: Op afspraak met de vrijwillige molenaars.

In de regel is de molen op één van de dagen in het weekend open gesteld.

Technische gegevens / Geschiedenis

Foto's en tekst Bastin van Elzakkers