De Verwachting is een korenmolen in Tholen in de Nederlandse provincie Zeeland. Het is een ronde, uit baksteen opgetrokken stellingmolen uit 1848. De molen vertoont veel overeenkomsten met De Vier Winden in Sint-Annaland.
Onze razende reporter Bastin van Elzakkers heeft iets met molens. Daar maakt hij momenteel een hele serie van. Dit keer was het eiland Tholen aan de beurt om de geheimen van een korenmolen aan hem te onthullen.
Tekst en een aantal foto's van Bastin, overige foto's van Frank Schoep.
Geschiedenis: In 1847 besloot Dhr. Van der Stel een molen te stichten aan de Vlasmarkt 1 te Tholen. Hierbij werden bezwaren tegen gemaakt door Dhr. De Korte. Deze vreesde dat zijn vee, dat hij op een nabij gelegen mestput te drinken gaf onrustig zou worden evenals zijn paard dat de mest moest afvoeren. Het verzoek van Dhr. Van der Stel werd daarom ook in de eerste instantie afgewezen. Later werden de bezwaren ingetrokken en verleende de minister van financiën de benodigde toestemming, mits de molen werd stilgezet wanneer er paarden in de buurt waren. De stenen stellingmolen kwam volgens het jaartal op de kap in 1848 gereed. De plaatst waar de molen stond bleek niet zo gunstig met de windvang van drie rijen met bomen rond de molen. De gemeente wilde hier wel aan mee werken en bood de bomen te koop aan. De molenaar meende echter dat de prijs het dubbele waard was. Drie jaar later klaagde de molenaar opnieuw. In de raadsvergadering werd toen opgemerkt dat de stichter van de molen indertijd bekend was met de daar aanwezige bomen.
Reeds in 1926 vreesde de Provinciale Zeeuwse Schoonheid en Archeologische Commissie dat De Verwachting van zijn wieken zou worden beroofd. Het verslag van 1930 vermeldt: van molen De Verwachting te Tholen zijn de kap, de stelling en de wieken verwijderd ook hiervan is de verwachting het einde. Na de laatste wereldoorlog kreeg Jacobus van de Velde om een 25pk elektromotor voor zijn maalderij op de begane grond in de molen te gebruiken. Op de verdieping van het aangebouwde pakhuis plaatste men een 3pk motor voor de mengkuip. Van de Velde stopte in 1964 met het malen van graag voor de menselijke consumptie. Drie jaar later in 1967 werd ook het malen van veevoer beëindigd, waarna de molen in 1971 werd verkocht. In 1975 en 1976 is de molenromp op de begane grond tot woning ingericht en met het naastliggende woonhuis verbonden. Tussen 1971 en 1980 werd de molen nog tweemaal verkocht en in oktober 1980 kocht de familie J. van Gorsel huis en molen.
Al snel bleek dat de romp verre van intact was. Lekkages door poreuze en vocht opzuigende muren, aftakelend houtwerk, vallende stenen en voegen die er uit klappen. Steeds was deze familie met de romp bezig om deze waterdicht te krijgen of te houden. Na verloop van tijd zag men voor al deze problemen nog meer één oplossing, namelijk 8 meter eraf en een nieuw dak erop. De gemeente Tholen hield dir echter keer op keer tegen, met als belangrijkste argument dat de romp een beeldbepalend pand binnen het beschermde stadsgezicht van Tholen was. Dit standpunt bleef onveranderd, tot dat er in 2004 een schrijven van de gemeente Tholen binnen kwam. De oude molenromp uit 1948 kon een officieel monument worden wanneer de familie van Gorsel daaraan mee zou werken. In 2005 kreeg het de status van officieel monument (nummer: 527659)
De familie kon aan de slag en het plan voor restauratie kon gemaakt worden van alleen de romp. Met een door gemeente Tholen toegezegde subsidie van 50% van de kosten was het financieel voor de particuliere eigenaar te overzien en te realiseren. In februari 2006 kreeg familie van Gorsel bezoek van een medewerker van de Rijksdienst van Monumentenzorg uit Zeist. Daarna kreeg het de naam: Rijksdienst Archeologie Cultuurlandschap en Monumenten (RACM) en zetelen nu in Amersfoort. Deze dienst kwam met het mooie bericht dat Minister Zalm geld beschikbaar ging stellen voor het weg werken van achterstallig onderhoud aan rijksmonumenten waar ook de oude molens onder vallen. Ook wel bekend als het plan Brim 43.
Hij stelde de vraag aan de familie van Gorsel of ze het in overweging wilden nemen om niet alleen de romp, maar de gehele molen weer maalvaardig te laten maken. Want twee complete molens binnen de stadswallen zou niet alleen uniek zijn voor Tholen Stad, het zou ook uniek zijn in Nederland. De familie werd enthousiast en besloot hieraan mee te werken. Wat is er mooier aan de rand van een stadje op de ouder stadswallen dan een massief opdoemende statige molen. Die met reusachtige zwaaien de lucht doorklieft. Wat is er indrukwekkender dan het interieur van een in werking zijnde molen waar men voelt en hoort hoe de kracht van de wind wordt omgezet in draaiende raderen, die bijna geruisloos in elkaar grijpen en die hun beweging overbrengen naar de molenstenen. Taferelen, zo imponerend en tijdloos dat je er stil van wordt. De wieken voorbij horen suizen, de teerlucht opsnuiven en een praatje maken met de molenaar.
De totale kosten moesten wel tussen de 300.00 en de 500.00 euro begroot zijn volgens plan Brim 43, anders zouden ze niet in aanmerking komen. Net binnen die grens met een bedrag van 493.000 euro werd de aanvraag ingediend. Bestek en begroting werden verzorgd door ingenieur G.H. Keunen te Utrecht. Zonder zijne hulp zou de restauratie nooit tot stand zijn gekomen. De eigenaar zou zijn verdronken in alle procedures die men heeft moeten doorlopen, maar tenslotte kreeg men in december 2006 de benodigde subsidie van 291.104 euro om de molen weer maalvaardig te maken.
Een prachtig bedrag, maar niet toereikend. Na weer alle procedures te hebben doorlopen van offertes aanvragen, onderhandelen etc. werden de totale kosten zonder onvoorzien begroot op 625.000 euro. 180.000 voor de restauratie van al het metselwerk aan de romp. 430.000 voor al het molenbouwkundig werk (kap/wieken/omloop en binnenwerk) en 15.000 voor onderzoek en advies. In 2007 begon het zoeken naar financiële steun om dit unieke project te realiseren. Een enthousiaste eigenaar van de molen heeft de steun van 120.000 euro gevonden bij cultuur minnende mensen die het een goede investering vonden om het stadsgezicht van De Vlaswiek (Verwachting) in Tholen stad terug in oude glorie te brengen. Op 5 september 2009 opende de toenmalige Commissaris van de Koningin in Zeeland, Carla Peijs het prachtige monument.
Openingstijden korenmolen De Vlaswiek (Verwachting) alleen bij de open monumentendag.
