De eerste molen met meer aandacht van de Brabantse wal
Welkom bij de Sint Antonius molen in Halsteren, nabij Bergen op Zoom. In de molen wordt nog altijd meel en bloem gemaakt op de molenstenen. De molenaar maakt daar diverse kant & klare bakproducten van voor de thuisbakker.
De Antonius molen is gebouwd in 1817. Het initiatief voor de bouw van de molen werd genomen door Jan Goossens. Hij was molenaar in Oud Gastel en zag dat er een markt was voor een molen tussen Halsteren en Bergen op Zoom. De molen kwam gereed op 13 juni 1817, de naamdag van de heilige Antonius. Die op de sluitsteen boven de ingang van de molen staat. Erg lang bleef bleef Jan Goossens geen molenaar, in 1830 verkocht hij de molen aan Hendrik Daverveldt uit Bergen op Zoom. Daarna kwamen Adriaan Dietvorst en later Johannes Dietvorst op de molen. Vervolgens werden Peterus Sprangers en Cornelis Schrier molenaar. Die laatste verkoopt de molen aan de familie Moerland. In de Tweede Wereldoorlog liep de molen flinke schade op zodat in 1948 de as en de roeden werden vervangen. De roeden waren afkomstig van de molen van Dinteloord. Omdat deze niet door de gaten van de askop pasten, moest er ook een andere as komen. Ook die was tweedehands en kwam uit de molen van Ritthem. Op 12 augustus 2002 brak een roede en maalde Frans Moerland tot 2004 met maar twee wieken. In dat jaar werden twee nieuwe roeden gestoken. Het afbreken van de wiek was de aanleiding voor het oprichten van de Stichting Vrienden van de Antoniusmolen.
Nadat in 2004 twee nieuwe roeden waren gestoken, de lange spruit was vernieuwd en de molen was geschilderd, ging eind 2011 de restauratie verder. In maart 2011 overleed Frans Moerland onverwacht. Maar de stichting draagt nog alle zorg voor de molen verder.
Een groot aantal balkkoppen in de molen was verrot. Het slechte stuk werd afgezaagd en aangegoten met kunsthars. Ook aan het metselwerk aan de buitenkant van de molen moest veel gebeuren. Grote stukken metselwerk waren in de loop van de jaren kapotgevroren en moesten daarom worden hersteld. Daar werd in het voorjaar van 2012 mee begonnen.
In 2004 werd de lange spruit vervangen, de lange dwarsbalk door de kap. In 2012 werd ook de korte spruit vernieuwd, dit is de korte dwarsbalk in de kap aan de achterkant. Ook de achterkant van de kap werd vervangen. Nadat de molen was geschilderd kon de steiger in september 2012 weer weg. En op 1 december werd de molen heropend door leden van de familie Moerland en de Stichting Vrienden van de Antoniusmolen.
Adres: Halsterseweg 57, 4661 KM
Functie: korenmolen
Eigenaar: P. Withagen
Bouwjaar: 1817/1826
Molenaar: Corneel Droogers
Website: www.antoniusmolen.nl
De thuisbakwinkel in de molen is open: Woensdag t/m Vrijdag 13.00 – 17.00 uur en Zaterdag 10.00 – 17.00 uur
Technische gegevens / Geschiedenis
Type: |
ronde stenen beltmolen |
Functie |
korenmolen |
Inrichting |
2 koppel maalstenen |
Vlucht: |
24,50/25,50 m. |
Wieksysteem: |
Binnenroede: Van Bussel met remkleppen, buitenroede: Oud-Hollands |
Binnenroede: |
25,50 m., ijzer, gelast, fabrikaat, nummer en bouwjaar onbekend |
Buitenroede: |
24,50 m., ijzer, gelast, fabrikaat, nummer en bouwjaar onbekend |
As: |
Gietijzer, fabr. De Prins van Oranje te 's Hage, bouwjaar 1878, nummer 1338. |
Vang: |
Vlaamse blokvang met vangstok. |
Bovenwiel of aswiel: |
66 kammen, steek 12 cm. |
Overige molen- of aandrijfwielen: |
Schijfloop: 37 staven |
Overbrengingsverhoudingen: |
1:6,0 en 1:6,3 |
Belt- of stellinghoogte: |
4,00 m. |
Kruiwerk: |
Engels kruiwerk |
Biotoop: |
Aanvaardbaar |
Rijksmonument nummer |
19991 |
RD-coördinaten |
X = 77,938 Y = 392,619 |
GPS-coördinaten |
51°31,04'N 4°16,62'E |
Specificaties |
Maalstenen: 2 koppels 17er kunststenen |
Foto's en tekst Bastin van Elzakkers