Waar denken we aan in deze warme zomermaanden?

We zoeken verkoeling en drinken .... bier. Daarom staat deze maand een bodemvondst uit Oudenbosch centraal. De scherven van deze beker werden gevonden in de zomer van 1998 bij het bouwrijp maken van een terrein gelegen achter de winkels en woningen aan de Professor Van Ginnekenstraat. Op de hoek met de Kade is een supermarktcomplex gebouwd met daarboven een aantal appartementen. De drinkbeker is niet meer compleet, al is de vorm nog duidelijk herkenbaar. De teruggevonden scherven uit de afvalput zijn met veel geduld in elkaar gepuzzeld door leden van de AWN, de landelijke vereniging van vrijwilligers in de archeologie.

Weggegooid en teruggevonden

De bierpul had oorspronkelijk een tinnen klepdeksel, dat bevestigd was aan het oor. Doorgaans worden deze deksels bij opgravingen niet meer aangetroffen. De oorsprong van dit soort aardewerk moet in Duitsland worden gezocht, met name in het Rijnland. Het aldaar gemaakte aardewerk werd over een groot deel van Europa verhandeld. De benaming ‘Keulse pot’ zal velen bekend in de oren klinken. De tertiaire klei uit deze streek, waar ook het Westerwald gebergte ligt, is zeer geschikt voor het bakken van aardewerk op hoge temperatuur. Het eindproduct is bijna zo hard als steen en laat geen vocht door. Daarom is dit zgn. ‘steengoed’ zo bruikbaar voor het bewaren van vloeistoffen. Bovendien boden de aanwezige bossen voldoende brandhout om de ovens van de pottenbakkersateliers te kunnen stoken. 

De donkerblauwe versiering op de potten bracht men aan met kobaltverf. Bij het stookproces werd zout aan de oven toegevoegd, wat zorgde voor de mooie glanzende grijze glazuurlaag. Dat was overigens een gevaarlijk en ongezond werk, want er kwam naast een regen van vonken ook chloorgas bij vrij.

Tegenwoordig wordt nog steeds klei gewonnen, zo’n 3,5 ton op jaarbasis! Met grote machines wordt de klei in dagbouw van de berg geschraapt. Ze dient niet alleen als grondstof voor de aardewerkfabricage, maar wordt ook toegepast in zeep,tandpasta en cosmetica en zelfs in zonnecellen en hitteschilden voor ruimtevaartuigen. De traditionele en arbeidsintensieve wijze van schachtbouw, die tot in de jaren zestig van de vorige eeuw nog gebruikelijk was, is daarmee voorgoed verleden tijd.

Dit bijzondere object staat de hele maand augustus centraal in het Natuurhistorisch en Volkenkundig Museum. Kom kijken en ontdek nog véél meer. Het museum is geopend op woensdag-, zaterdag- en zondagmiddag. Kijk op www.nvmoudenbosch.nl