Het was onder andere Frans Buijs die in 2005 het Kunstforum Bergen op Zoom oprichtte.

Het heeft hem naderhand in 2014 nog een lintje opgeleverd, voor deze en andere verdiensten voor de Bergse gemeenschap.

Het Kunstforum heeft twee nobele uitgangspunten. Als eerste willen ze de stad opvrolijken als het gaat om leegstaande panden en ten tweede willen ze kunstenaars een podium bieden. Denk maar aan het idee van een kijkdoos, waarbij het publiek bij panden kan binnenkijken en dan allerlei schilderijen en tekeningen kan bewonderen.

Om de tafel zitten drie vrijwilligers van het Kunstforum, waarbij er een ook kunstschilder is, aangevuld met een kunstschilder. Ze zitten hier om over hun laatste initiatief te praten, een expositie die volledig in het teken van 75 jaar bevrijding zal staan.

Willem Hogewoning, vrijwilliger en verantwoordelijk voor een belangrijk deel van de PR en de communicatie, weet ons te vertellen dat zaterdag 5 oktober om 16:30 uur de expositie officieel wordt geopend door Frans de Vos, voorzitter van Stichting Bevrijding Brabantse Wal. Dit vindt plaats op het Zuivelplein bij het pand van D-Reizen (Zuivelstraat 26). ‘We houden de expositie in 3 panden; dat van D-Reizen, de Wibra en dat van de Boomhut. De etalages komen er mooi uit te zien.’ 

Johan Hopmans kan dit beamen. Als vrijwilliger is hij met name betrokken bij de inrichting en de uitlichting van de etalages. ‘Het is mooi en dankbaar werk als je de etalages zo ingericht krijgt, dat wanneer je een stapje achteruitzet en samen met de kunstenaar het resultaat beschouwt, dat deze met een tevreden en trots gevoel naar je kijkt.’

Kees Franken knikt instemmend. Hij zit tweeledig in dit project. Als vrijwilliger is hij net als Johan betrokken bij de inrichting van de etalages. Maar de kunstenaar die hij is, is ook als schilder betrokken bij deze bijzondere expositie. ‘Vanuit de kant van de winkeliers is gevraagd om ook mee te doen met alle gebeurtenissen rondom de 75 jaren bevrijding. Vanuit ons concept als Kunstforum zijn we direct gaan nadenken. Zelf ben ik ook cursist bij de Bergse kunstschilder Mart Franken, zo is het balletje gaan rollen.’ Kees bedoelt hiermee dat er inmiddels 15 kunstschilders, cursisten bij Mart, zich hebben opgegeven om hun werken in de etalages van genoemde drie panden te gaan exposeren in de maand oktober. ‘Na het defilé komt op 27 oktober ook een eind aan deze tentoonstelling.’

‘De expositie gaat verder dan de kunstschilders’, vertelt Willem nog. ‘Ook Schrijven & Schrappen doet mee. Op A3-formaat zullen er gedichten tussen alle kunstwerken te bewonderen zijn’.

 De vier heren laten nu merken hoe zij zelf persoonlijk in heel dit verhaal staan. Of zoals Kees het verwoordt: ‘De vrijheid die we nu al 75 jaar mogen koesteren heeft een zwarte bladzijde, namelijk al die jongens die voor onze vrijheid zijn gestorven.’ Het is dit beeld dat je terugziet in het werk van Kees. De ene kant toont ons de grafzerken van gevallenen, slachtoffers van die alles verwoestende oorlog. Een ander deel van zijn schilderij toont voor hem het toonbeeld van vrijheid, de weidsheid van de zee. 

Er komen nog twee werken tevoorschijn. Het schilderij van Ad Cloïn toont een oorlogsscène met een soldaat.

Emmy Hobbelen heeft daarentegen weer drie portretten van een oorlogskind gemaakt.

Kunstschilder John Rovers neemt het woord. Met zijn 78 lentes jong heeft hij nog net een stukje van de oorlog meegemaakt, bij voorbeeld hoe huizen gebombardeerd werden. ‘Als je op de televisie beelden ziet van mensen die op de vlucht zijn. Mensen die hebben en houden op een kar geladen hebben en zo voor de oorlog uit vluchten. Dat heeft me altijd enorm aangegrepen. Ik was zelf nog maar een klein kulleke in de oorlog en toch zijn me die gevoelens bijgebleven, ondanks dat ik me eigenlijk niet veel echt kan herinneren. Ik moet er dan altijd aan denken wat de dag van morgen brengt? Zo kwam ik ongeveer een half jaar terug een man tegen die betrokken was bij de totstandkoming van de film “Gevecht om de Schelde”. Als je die verhalen hoort, dat is echt indrukwekkend. En het is haast niet te geloven dat tot het moment dat deze film gemaakt was en in de publiciteit kwam, eigenlijk haast niemand van deze strijd wist. Een strijd die nog heftiger was dan de slag om Arnhem.’ 

De verhalen worden alras persoonlijker. Zoals Johan verteld dat zijn vader vroeger een bakkerij had. ‘Tja, ook hier was het altijd maar weer de vraag als hij vanuit Halsteren naar zijn klanten in Bergen op Zoom ging, hoe deze trip weer zou eindigen. Je had toen allemaal met de Duitsers te maken.’ Of zoals hij verklaart dat zijn vader heel wat gezien en afgezien heeft.

Willem vernoemt nog hoeveel indruk het maakt om te zien dat iedere deelnemer aan deze expositie dit onderwerp weer op geheel eigen wijze weet te vertalen. ‘Trouwens, ik heb een aantal gedichten gelezen, die zijn best heftig hoor.’ 

Hier zitten vier mensen, die op geheel eigen wijze een bijdrage leveren aan 75 jaar bevrijding. Een kunstforum dat laat zien dat ze genieten van de resultaten. Slechts even lichten ze een tipje van de sluier als het gaat om de moeizame worsteling om eigenaar van leegstaande panden te bewegen mee te werken aan dit bewegende podium voor kunstenaars. Een klein inzicht in alle moeite en uren die ze er in steken om Bergen te ontdoen van dode elementen in de stad, maar deze Bourgondische stad te verrijken met de pareltjes die de lokale kunstenaars te bieden hebben.

Maar bovenal tonen deze vier mannen de passie en het enthousiasme om iets moois voor elkaar te brengen. Samen met al die andere vrijwilligers, kunstenaars en schrijvers. Want dat dit een bijzondere expositie wordt, moge wel duidelijk zijn. John Rovers heeft er nog dit over te zeggen:’Vandaag de dag is alles mogelijk. We hebben het ontzettend goed en weten eigenlijk niet beter. Maar sta er toch maar eens bij stil dat slechts 75 jaar geleden alles anders was!’

Wanneer is dit project eigenlijk geslaagd. Daar hebben de mannen allemaal wel iets over te zeggen, maar het komt neer op het volgende:

• Als de deelnemende kunstenaars er een goed gevoel over hebben
• Als het publiek er een goed gevoel over heeft
• Als de mensen kunnen bevatten dat onze vrijheid duur betaald is
• Als we alles niet zo vrijblijvend nemen, maar het besef houden dat we de achtergronden nooit vergeten

Waar: Etalages van D-Reizen, Wibra en de Boomhut te Bergen op Zoom

Wanneer: 5 oktober t/m 27 oktober 2019

Officiële opening:

• Zaterdag 5 oktober om 16:30 uur door Frans de Vos (Voorzitter Stichting Bevrijding Brabantse Wal.

• Windkracht 4 brengt een speciaal lied

• Zuivelstraat 26 te Bergen op Zoom, ter hoogte van pand D-reizen