"Voorbereid op calamiteiten" stelt gemeente naar aanleiding van vragen over Doel

Al in december schreef BoZinBeeld.nl een brief aan de gemeente naar aanleiding van de publiciteit omtrent de kerncentrale te Doel. Dit hebben we eind januari nog eens herhaald toen er geen antwoord kwam. "Dat is mijn fout", trekt Jakob Spinder als adviseur Crisisbeheersing het boetekleed aan. "Uw brief was mij aangereikt door burgemeester Petter met de opdracht contact op te nemen. Ik heb U getracht te bellen, maar Uw brief is met een andere samengevoegd. Even was ik ze kwijt, mijn excuses." Hier zit ik dan, op het stadskantoor tegenover de heer Spinder en de heer Erwin Stander van Communicatie. In mijn brief had ik gewezen op de nieuwsberichten omtrent Doel en dat deze stroom signalen voor mij de aanleiding was om me af te vragen hoe het met de Bergse voorbereidingen stond als er in Doel daadwerkelijk iets fout mocht gaan.

"Uw eerste aanleiding was het bericht dat we overgingen tot het actief uitdelen van jodiumpillen." Dat was inderdaad een moment in 2013 dat ik de wenkbrauwen fronste en me afvroeg of er een aanleiding was voor deze actieve houding ineens. "Het antwoord is erg simpel. We kwamen tot de conclusie dat er erg weinig mensen gebruik maakten van de mogelijkheid om deze jodiumpillen af te halen. Daarom ook zijn we overgegaan tot een actievere vorm van verstrekken. Niets anders dus."

Voorts ga ik in op de vragen die me bezig hielden en die me ertoe brachten de brief aan Burgemeester Petter te sturen. De exacte inhoud is hier nog online op de site te vinden.

"U kunt al onze plannen terugvinden. Wij zijn onderdeel van de Veiligheidsregio Midden- en Westbrabant. We worden door hen ook ingelicht en geadviseerd. Toen het nieuws in de krant kwam waren we al lang op de hoogte gebracht door de Veiligheidsregio. Trouwens deze veiligheidsregio werkt samen met die van Zeeland."

Op al mijn vragen verwijst de heer Spinder naar de plannen die er liggen en de samengestelde organen die in het leven zijn geroepen door de overheid.  "Zij houden ook de oefeningen hiertoe." Hiermee verwijst de heer Spinder onder andere naar de nucleaire oefening Indian Summer die op 12 en 13 oktober 2011 zijn gehouden. Het doel van de oefening was de bestaande plannen, procedures en mogelijke maatregelen die er zijn om de veiligheid en vitale voorzieningen te waarborgen te oefenen. De voorgaande oefening vond plaats in 2005.

Tijdens het gesprek bekruipt me continue het gevoel dat er erg gemakkelijk verwezen wordt naar plannen die er liggen, instanties die zijn opgetuigd en het feit dat er regelmatig getoetst wordt. Als ik dan naar de betrokkenheid van de Gemeente Bergen op Zoom vraag, in hoeverre er nu direct naar aanleiding van signalen van buitenaf actief door de gemeente aan de bel getrokken wordt bij die ingestelde instanties komt steevast het antwoord:"Wij zijn al door hen ingelicht. Al eerder dan dat het in de krant stond hadden wij de informatie al ontvangen." De heer Spinder lijkt dan ook haast verbaasd te zijn door mijn vraag of er vanuit Bergen op Zoom nog iets actiefs gebeurt. Zeker als ik wijs op de vele artikelen in de krant, het feit dat Electrabel als eigenaar gemengde laconieke signalen afgeeft, en de gestelde vragen door politieke partijen als VVD en BSD.

Een eenvoudige opmerking van mijn kant dat in de ZIROP plannen (Ziekenhuis Rampen Opvang Plan) van Bravis, vestigingen Roosendaal en Bergen op Zoom niets te vinden is omtrent nucleaire gebeurtenissen leidt eveneens tot verbazing bij de heer Spinder. Om dan later op te merken:"Ik geloof dat die opvang juist voor het Amphia is. Het Bravis ziekenhuis is er dan voor de andere opvang." Ook op mijn vraag over het evacueren van de bevolking en de flessenhals bij de splitsing Roosendaal - Steenbergen heeft de heer Spinder een snel antwoord. "Omdat het verkeer richting Zeeland afgesloten kan worden, heb je een dubbele capaciteit voor het verkeer de andere kant op."

Het lijkt er op dat de heer Spinder weinig begrijpt van mijn bezorgdheid omdat er toch alles aan gedaan is om zo goed mogelijk voorbereid te zijn. Dat ik me afvraag waar de actieve houding van de gemeente is, aan het stuur zitten naar aanleiding van de laatste ontwikkelingen en signalen , lijkt hem voort te komen uit het feit dat ik niet goed op de hoogte ben. Dat ik het gevoel heb dat er bureaucratisch van alles is geregeld, maar dat de gemeente nu het voortouw juist aan die veiligheidsregio overlaat, misschien wel achterover leunt, komt hem dan ook bijzonder vreemd over. Ik heb het gevoel dat we echt langs elkaar heen praten. Erwin Stander doet nog een poging, ik zie hem knikken als ik mijn twijfel uit. "Maar Jakob, het is toch zo dat naar aanleiding van brieven vanuit de politiek zoals die van de VVD , wij actief naar antwoorden gaan zoeken?" Waarop de heer Spinder antwoord:"Maar die antwoorden hadden we al gehad van de veiligheidsregio. Electrabel heeft al aan de Belgische overheid geantwoord, die heeft al met de Nederlandse overheid gesproken en er is al afgestemd met de veiligheidsregio. Daarbij komt dat België echt geen kerncentrale in werking gaat stellen tenzij deze absoluut veilig is. Daar twijfel ik geen seconde aan." Ik ben blij dat de heer Spinder zo stellig is. Dat hij aangeeft dat er erg veel gedaan is en wordt gedaan:"We hebben ook geleerd van de ramp op de Moerdijk waarna we zaken hebben aangescherpt."

Maar mag ik ook sceptisch blijven? Eerdere nucleaire rampen werden ook tevoren als ondenkbaar geacht. Ook daar werd getoetst door instanties die zelf de procedures schrijven. Ook daar werd teveel gerekend op wat er al wel gedaan was ter voorbereiding maar te weinig gekeken werd naar wat er wellicht nog fout kon gaan; modern risico management noemt men dat tegenwoordig.

Ik begrijp dat er plannen zijn om te evalueren, te oefenen, en om met verbetermaatregelen om te gaan; de Plan - Do - Check - Act cyclus ken ik beroepshalve maar al te goed. Wat ik hier mis in het hele verhaal is ad hoc reactie op basis van signalen van nu! Laten we het moment voorbij gaan tot er een moment van toetsing komt dat in de planning staat, of kijken we of er voldoende aanleiding is om NU de zaak nog eens te beschouwen?  Het is die vraag die de heer Stander lijkt te begrijpen, maar die verder volkomen langs de heer Spinder lijkt heen te gaan, zo komt het mij alleszins voor.

Het is ook dit gevoel dat ik krijg als ik de brief van Burgemeester Petter van 8 januari jongstleden lees als antwoord op vragen van de VVD tijdens de rondvraag in december 2014. Een brief waarin overigens wordt aangegeven dat deze behandeld is door de heer Spinder. In één ding heeft hij wel gelijk trouwens; je kunt heel veel online vinden: de veiligheidsregio's, het rampenplan, de brief van Burgemeester Petter als antwoord op de vragen van de VVD enzovoorts.

Als ik na afloop van het gesprek met de heer Spinder naar beneden loop, loodst hij me nog even langs de balie en vraagt om een doosje jodium pillen. "Dan bent U in ieder geval voorzien," glimlacht hij. Met deze proactieve houding lijkt het ineens een ander persoon. Ik hoop dat hij namens de gemeente Bergen op Zoom zo ook eens ongepland, en out of the box denkend, zo maar eens vooral te onpas vragen kan stellen aan de veiligheidsregio's en al die andere instanties wanneer er zoals nu directe aanleidingen voor zijn.